هنر دوبلاژ در ایران، سال‌ها بخشی جدانشدنی از حافظهٔ صوتی و تصویری ما بوده است. صدای گویندگان نسل طلایی دوبله، چنان با نقش‌ها و شخصیت‌ها درآمیخته بود که گاه مرز میان صدا و تصویر از بین می‌رفت. اما این روزها، حال‌وهوای دوبله با گذشته‌ای که در ذهن داریم فاصله گرفته؛ هم در کیفیت، هم در هویت.

از یک سو، گروه‌های متعدد و گاه موازی با سندیکای رسمی، مسیر این هنر را به سمت پراکندگی برده‌اند. از سوی دیگر، بسیاری از چهره‌های ماندگار این عرصه، از میان ما رفته‌اند و صداهای ماندگارشان، جایشان را به سکوت داده‌اند.

در میانهٔ این دگرگونی‌ها، محمدعلی دیباج همچنان با صدای گرم و تجربه‌ای گرانبها، یکی از آخرین صداهای آشنا برای نسل‌های مختلف است. در همین راستا «محمد علی دیباج» در گفت و گو با خبرنگار سینماپرس بیان کرد: من نظر موافقی ندارم. گروه‌های دوبله، گروه‌هایی هستند که هیچ مشکلی برای همراهی با ما ندارند؛ مگر اینکه ما بگوییم آقا، انجمن یک مقرراتی دارد. شما تشریف می‌آورید، تست صدا می‌دهید، صدای‌تان توسط چهار، پنج نفر از اساتید این فن بررسی می‌شود. اگر درخور دوبله بود و کیفیت داشت، حتماً تأیید می‌شود. چون این کار، انحصاری برای ما نیست.

صداپیشه فیلم های سینمایی «رستگاری در شاوشنگ» و «عدالت برای همه» در پاسخ به این پرسش که آیا کیفیت دوبله هایی که توسط این گروه ها انجام می شود مورد تایید شما است؟ تصریح نمود: مطلقاً نه؛ نه از نظر کیفیت کارهایی که ارائه می‌شود و نه از نظر تعداد آن‌ها.

وی متذکر شد: خیلی‌ها هستند که می‌گویند ما علاقه داریم، ولی صرف علاقه کافی نیست. استعداد می‌خواهد.

دیباج همچنین در پاسخ به این نقد که در دهه های گذشته، فضای دوبلاژ انحصارگرایانه است؛ و این انحصار عامل افول دوبله می باشد؛ اظهار داشت: اینکه می‌گویند دوبله انحصاری شده، فقط حرفی‌ست که مردودین راه انداخته‌اند. بنده بیش از شصت سال است در این حرفه‌ام. عده زیادی آمده‌اند. خیلی‌های‌شان مانده‌اند، خیلی‌ها هم رفته‌اند. آن‌که مانده، به این دلیل است که استعداد داشته، می‌دانسته پیش خواهد رفت، و ترقی هم کرده. خیلی از آن‌ها الآن از بهترین گویندگان هستند.

وی ادامه داد: مثلاً من سال ۱۳۴۱ آمدم توی این حرفه. یک گروه پانزده، بیست نفره هم سال ۱۳۶۰ آمدند. ولی الآن از بهترین گویندگانند. آمدند، پذیرفته شدند، دارند کار می‌کنند، و وجودشان برای دوبله لازم است. اینکه می‌گویند دوبله انحصاری شده و کسی را راه نمی‌دهند؟ نه آقاجان، این بی‌انصافی‌ست. این حرف، حرف آن‌هایی‌ست که پذیرفته نشدند.

این گوینده پیشکسوت با بیان این مطلب که ما در این سه، چهار سال اخیر، بسیاری از سران‌مان را از دست دادیم؛ تصریح نمود: وقتی یادشان می‌افتم، اشکم درمی‌آید. ما چه کسانی را از دست دادیم! سرمایه‌های دوبله بودند ما مثل لشکری هستیم که همه ژنرال‌هایش را از دست داده. باور کنید ژنرال این کار را، پیک اجل از ما گرفت. خب، این‌ها جایگزین می‌خواهند.

محمدعلی دیباج بیان کرد: عده‌ای آمده‌اند و در صدا و سیما کار می‌کنند. و من امیدوارم، فقط امیدوارم، که ان‌شاءالله ده سال دیگر یکی–دو نفرشان مثل آن‌هایی بشوند که بودند. اگرچه عمیقاً اعتقاد دارم آن‌ها بی‌جایگزین‌اند. هنرمند بی‌جایگزین‌اند. آقای اسماعیلی را از کجا می‌شود دوباره یافت؟ کجا می‌شود آقای جلیلوند را پیدا کرد؟ کی می‌شود آقای بهرام زند یا آقای منوچهر والی‌زاده را آورد؟ خدا کند بشود. هرچند، من که سال های آخرم است. شصت سال کار در این حرفه فکر می‌کنم کافی‌ست.

«محمدعلی دیباج» در پایان این گفت و گو جوانان مستعد و علاقمند به هنر دوبله را مورد خطاب قرار داد و خاطرنشان ساخت: امیدوارم طاقت بیاورند، حوصله کنند، استعداد به خرج دهند، بیشتر مطالعه کنند، بیشتر فیلم ببینند، بیشتر با سینما آشنا شوند تا گویندگان خوبی بشوند.