«داریوش کاردان» صداپیشه، مجری، دوبلور، کارگردان و طنزپرداز در گفت و گو با خبرنگار سینماپرس با اشاره به وضعیت نابسامان هنر دوبله و دلایل این تنزل کیفیت بیان کرد:

واقعیت این است که کیفیت دوبله در سال‌های اخیر به‌هیچ‌وجه قابل مقایسه با دوران ۱۵ تا ۲۰ سال پیش نیست؛ چه برسد به دوبله‌های شاهکار فیلم‌های قدیمی که نمونه‌های برجسته‌ای از هنر دوبله به شمار می‌روند. این دوره‌های طلایی دیگر تکرار نمی‌شوند و این امر دلایل متعددی دارد.

وی تاکید کرد: یکی از مهم‌ترین مشکلات این است که اکنون هیچ‌کس دغدغه اصلاح و بهبود دوبله را ندارد؛ هیچ‌کس نمی‌خواهد به این عرصه به چشم یک هنر نگاه کند و همه صرفاً در موقعیت‌های خود به نوعی در حال تخریب ریشه‌های این هنر هستند. چنین شرایطی امید به بهبود دوبله را بسیار کم‌رنگ می‌کند، در حالی که بارها در محافل تخصصی، معایب این وضعیت و راهکارهای ممکن را مطرح کرده‌ام.

کاردان همچنین با اشاره به دلایل کناره گیری برخی از پیشکسوتان در همکاری با تلویزیون بیان کرد: دلایل مالی وجود دارد. بعلاوه چون احساس می کنند به آنها بی احترامی می شود. ورود به فضای تلویزیون به سختی عبور از هفت‌خان رستم است؛ باید مراحل متعددی را پشت سر گذاشت، مدارک مختلف ارائه کرد و سپس وارد کار شد.

او ادامه داد: در مقابل این سختی‌ها، دستمزدی که به گویندگان تلویزیون پرداخت می‌شود، بسیار ناچیز است. در حالی که در استودیوهای خصوصی و پلتفرم‌ها، گویندگان مبالغی بسیار بیشتر دریافت می‌کنند، گاهی تلویزیون تنها کسری از آن‌ها را می‌پردازد.

مجری برنامه «صندلی داغ» با بیان این مطلب که این وضعیت نه تنها خنده‌دار بلکه گریه‌آور است؛ تصریح نمود: به گونه‌ای که گوینده احساس می‌کند به او بی‌احترامی شده است. به عنوان مثال، برای دوبله یک فیلم، در بازار آزاد ممکن است مبلغی بین ۶۰۰ هزار تا ۸۰۰ هزار تومان یا حتی بیش‌تر بسته به درجه گوینده پرداخت شود، اما در تلویزیون یک دهم این مبالغ پرداخت می شود. این نمونه‌ها صرفاً بیانگر مشکلات مالی نیست، بلکه بی‌احترامی به گوینده را نشان می‌دهد.

وی افزود: علاوه بر این، اگر کسی بخواهد تنها از راه دوبله زندگی کند، این شغل به هیچ وجه پاسخگو نیست و نمی‌صرفد. برای نمونه خودم پیش از عید، فیلمی را دوبله کردم که مربوط به تلویزیون بود؛ هزینه رفت و برگشت تاکسی اینترنتی من ۳۵۰ هزار تومان شد، در حالی که دستمزد گویندگی‌ام فقط ۲۵۰ هزار تومان بود. یعنی حتی هزینه رفت و آمد هم از درآمدم بیشتر بود.

صداپیشه پویانمایی های «سفرهای میتی کومان» و «دوقلوهای افسانه ای» همچنین تنزل کیفیت فیلم های خارجی را از عوامل دیگر بی انگیزگی گویندگان عنوان کرد و تصریح نمود: البته همیشه هم داستان مالی نیست. گاهی گوینده به دلیل علاقه و عشق به این هنر حاضر است بدون توجه به درآمد، در نقش‌های مختلف حرف بزند، مانند بازیگری که به نقش خود علاقه دارد. اما شرایط طوری شده که حتی اگر گوینده بخواهد رفاقتی کار کند، باز هم فیلم و سریال‌های خوب و با کیفیت برای دوبله بسیار کم پیدا می‌شود.

کاردان در انتقاد نسبت به دوبلورهای جوان بیان کرد: جوانان تازه‌کار در این عرصه حضور دارند، اما کیفیت کار به گونه‌ای است که گویی صرفاً متن‌ها را به شکل انشا می‌خوانند و هیچ حس و جان‌مایه‌ای در اجرا دیده نمی‌شود.

وی ادامه داد: در مجموع، دوبله امروز با چالش‌های جدی مواجه است که بی‌توجهی به آن‌ها به افول بیشتر این هنر منجر خواهد شد، مگر اینکه نگاه و نگرش‌ها به دوبله تغییر کند و دغدغه‌مندان واقعی پای کار بیایند.

مجری مسابقه تلویزیونی ثانیه ها با بیان این مطلب که مشکل دوبله در صداوسیما ریشه در مدیریت سازمان دارد، اما مسئله فراتر از این است؛ اظهار داشت: به طور کلی دوبله در ایران با بحرانی جدی مواجه است و ما در میانه این بحران زندگی می‌کنیم. تفاوت چندانی نمی‌کند که دوبله در سازمان باشد یا در فضای بیرون.

وی خاطرنشان کرد: شاید در خارج از سازمان به گویندگان احترام بیشتری گذاشته شود، اما از نظر کیفیت، درآمد و حتی میکس و موسیقی، وضعیت به گونه‌ای است که انگار کار فقط به صورت شتاب‌زده و بدون دقت انجام می‌شود.

این گوینده و مجری با سابقه در پایان این گفت و گو با ذکر خاطره ای، انتقادی شدید از مدیران فرهنگی و سینمایی کشور کرد و تصریح نمود: دوبله ایران به عنوان پل انتقال فرهنگ و ادبیات جهانی به کشور عمل کرده است. بسیاری از بازیگران بزرگ که امروز به عنوان اسطوره شناخته می‌شوند، در زمانی که صدایشان در سر صحنه ضبط نمی‌شد، با صدای دوبله رشد کردند. اگر دوبله نبود، رشد این بازیگران نیز امکان‌پذیر نبود؛ این واقعیتی است که نمی‌توان انکار کرد.

وی متذکر شد: به یاد دارم در جشنواره کودک و نوجوان اصفهان، حدود بیست تا بیست و پنج سال پیش، همراه با چند تن از دوستان، زنده فیلم‌های خارجی را برای مخاطبان در سینما دوبله می‌کردیم. اگر دوبله نبود، چند نفر از مخاطبان می‌توانستند فیلم‌های لهستانی، انگلیسی، فرانسوی یا آلمانی را درک کنند؟ شاید در هر سانس یک یا دو نفر.

او ادامه داد: اما نکته تأسف‌بار این است که در آخرین روز همان جشنواره، وقتی همه مسئولان از وزیر گرفته تا معاونان و آبدارچی‌ها تشکر می‌کردند، حتی یک بار هم نام دوبلورها برده نشد؛ در حالی که جشنواره کودک اصفهان بر پایه هنر دوبله شکل گرفته بود. این ظلمی است که به یکی از مظلوم‌ترین صنوف هنری ایران روا داشته می‌شود.

این هنرپیشه پیشکسوت مطرح کرد: من در عرصه‌های مختلف هنری، از رادیو و تلویزیون گرفته تا بازیگری و طنز، فعالیت کرده‌ام و در تمام این حوزه‌ها احترام و قدرشناسی لازم را دیده‌ام. اما در دوبله، با وجود محبوبیت و عشق مردم نسبت به این صداها، هرگز تشکری از سوی مدیران شبکه‌ها و سازمان‌ها ندیده‌ام؛ آن‌ها که با وجود همین دوبلورها، فیلم‌ها و برنامه‌هایشان پخش می‌شود.

«داریوش کاردان» در پایان این گفت و گو خاطرنشان کرد: ایران زمانی سرآمدی در این هنر داشت، اما حالا در این وضعیت اسفناک گرفتار شده است؛ حرف آخرم این است که دوبله ایران نیازمند توجه و احترام است، چرا که این هنر، ریشه انتقال فرهنگ و تاریخ ما به نسل‌های امروز و فرداست.