کارتون های انتقادی را می توان در پیوند با امر عقلانیت و به نوعی جامعه پـذیری و مشـارکت در رونـد رو بـه رشـد و حرکـت در جوامع دانست که موجب روشنگری در افکار عمومی می شود.

کارتونیست ها با بهره گیری از شگردهای هنرمندانه انتقـادات خـود را مطـرح می کنند و در جوامع تـاثیر مـی گذارنـد.

رهبر انقلاب اسلامی نیز رویکرد هنرمندان را در مواجهه با مسائل جامعه چنین تعریف کردند: «هنر در مدرسه عشق نشان دهنده نقاط کور و مبهم معضلات اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، نظامی است. باید بدانید دشمن چه ‌کار می خواهد بکند، آماجش کجا است، هدفش چیست و بشناسید روشهای او را؛ این را همه باید بشناسند و مقابله کنند، امّا از همه لازم‌تر، مجموعه‌ی هنرمندند، مجموعه‌ی فرهنگی‌اند؛ شاعر، نقّاش، داستان‌نویس، سینماگر، معمار؛ اینهایی که در مسائل مختلف فرهنگی هستند، باید بدانند امروز ما در مقابل این غارت دشمن و تاخت‌وتاز دشمن قرار داریم؛ هم خودشان باید توجّه کنند، صحنه را درست درک کنند، هم به دیگران بایستی بنمایانند؛ باید همه را آگاه کنند و منفعل نباید بشوند.»

هنرمندان کارتونیست با خلق آثار خود یک جنگ تمام‌عیار را شروع کردند که در این جنگ از سلاح قلم استفاده می کنند.