به گزارش سینماپرس، علی بصیری‌نیک، کارگردان انیمیشن سینمایی «سفر به تاریکی» که در سی‌وپنجمین جشنواره فیلم‌های کودکان و نوجوانان حضور دارد، در گفتگو با خبرنگار ایلنا، اظهار کرد: اتفاق بسیاری خوشحال‌کننده‌ای است که در کشور ما انیمیشن با رویکرد صنعتی رو به پیشرفت است. وقتی صحبت از انیمیشن می‌شود برای ما دنیای سینمای کودکان تداعی می‌شود و این مربوط به نگاه فرهنگی ما می‌شود که این سینما را مخصوص کودکان می‌دانیم وگرنه سینمای انیمیشن می‌تواند برای مخاطب بزرگسال نیز باشد.

بصیری‌نیک خاطرنشان کرد: در چند سال گذشته اتفاقات خیلی خوبی برای انیمیشن رخ داده، پلتفرم‌ها و شبکه‌های تلویزیونی انیمیشن پخش می‌کنند و همچنین جشنواره‌هایی مثل جشنواره فیلم کودک و نوجوان و جشنواره دوسالانه انیمیشن به این صنعت بسیار کمک می‌کند اما آنچه که باعث می‌شود تولیدکنندگان رغبت زیادی به سینمای انیمیشن نداشته باشند بازخوردهای سطحی یا منفی است که دریافت می‌کنند و همچنین عدم موفقیت در بازار هم موجب سرخوردگی انیمیشن‌سازها می‌شود چرا که تولیدکنندگان آثار انیمیشن معمولاً با سرمایه شخصی کارشان را شروع می‌کنند و بعد در روند پیشرفت کار سعی دارند جذب سرمایه کنند اما این اتفاق ممکن است برخی مواقع پیش نیاید و موجب دلسردی تولیدکنندگان شود چرا که معمولاً ارگان‌های مختلف تمایلی به حمایت از سینمای انیمیشن ندارد.

این کارگردان انیمیشن در ادامه اظهار کرد: به دلیل کمبود نیروی کار در عرصه تولید انیمیشن جشنواره‌ها می‌توانند محفلی مناسب برای ارتباط بیشتر تولیدکنندگان آثار انیمیشن باشد و از طرفی این رویدادها فضایی را ایجاد می‌کنند که تولیدکنندگان می‌توانند آثارشان به صورت مستقیم به مخاطب خود ارائه دهند و از طرفی این ارتباط و استقبال از آثار انیمیشن می‌تواند انگیزه‌ای برای تولیدات بعدی باشد.

تولیدات داخلی را نباید با تولیدات خارجی مقایسه کنیم

وی درباره بازخوردهای سطحی نسبت به تولیدات انیمیشن گفت: به دلایل مختلف ما نباید تولیدات داخلی را با تولیدات خارجی مقایسه کنیم. شرایط تولید، شرایط فرهنگی، نظام آموزشی و نگاهی که تولیدکنندگان به آثار کودک دارند بسیار متفاوت است. انیمیشن‌های خارجی به دلیل هزینه‌های بسیار بالایی که تولیدکنندگان برای آثارشان در نظر می‌گیرند از کیفیت بهتری برخوردار هستند و به همین دلیل انیمیشن‌های داخلی کمتر دیده می‌شوند و سریعاً‌ با انیمیشن‌های اروپایی و آمریکایی مقایسه می‌شوند که همین مسئله باعث می‌شود که تولیدکنندگان ایرانی سرخورده شوند. تولید انیمیشن بسیار هزینه‌بر و طولانی مدت است و باید این را درک کنیم که انیمیشن‌ساز ایرانی در شرایط خیلی سختی این اثر را تولید می‌کند و به همین دلیل این آثار ممکن است نقایصی داشته باشند و با انیمیشن‌های روز دنیا فاصله داشته باشند. ما با حمایت از یکدیگر می‌توانیم مسیر پیشرفت را با سرعت بیشتری طی کنیم.

این کارگردان درباره هزینه‌های بالای تولید فیلم‌های انیمیشن گفت: وقتی یک فیلم لایواکشن را تصویربرداری می‌کنید، دوربین را مقابل سوژه می‌گذارید و پنج ثانیه فیلم ضبط می‌کنید و ممکن است راش‌های متعددی از این پنج ثانیه داشته باشید و بعد بهترین راش را برای فیلمتان انتخاب کنید و در نهایت یک اصلاح رنگ انجام می‌دهید که قطعاً کار پر زحمتی است اما از لحاظ زمانی شما سرعت بیشتری دارید. در انیمیشن اینگونه نیست شما فریم تولید می‌کنید و هر ثانیه شامل ۲۴ یا ۲۵ فریم می‌شود و شما باید هر فریم را جداگانه طراحی کنید و هر فریم نیازمند طراحی محیط، سایه‌ها، نورپردازی و… است و بعد از این طراحی‌ها پروسه رندر است که زمان زیادی صرف می‌کند. در واقع پنج ثانیه از یک انیمیشن ممکن است ۱۰ برابر یک لایواکشن زمانبر باشد و همین زمانبر بودن هم عاملی بر پرهزینه بودن انیمیشن است.

بصیری‌نیک خاطرنشان کرد: ما جشنواره‌های زیادی در ایران نداریم که بر مخاطب کودک و نوجوان تمرکز داشته باشند و به بخش انیمیشن هم اهمیت بدهند؛ علاوه بر جشنواره کودک فقط جشنواره دوسالانه انیمیشن وجود دارد و همین دو رویداد برای تولیدکنندگان این آثار بسیار حائز اهمیت است. برگزار شدن این جشنواره در اصفهان یکی از نکات مثبت آن است چراکه اکثر رویدادهای فرهنگی هنری در تهران رخ می‌دهد و این اتفاق به ما یادآور می‌شود که لازم نیست ما حتماً در تهران کار کنیم و مشخص است که جریان‌های هنری در شهرستان‌ها نیز زنده است و این برای تولیدکنندگان خارج از تهران بسیار امیدوارکننده است.

درک برخی فیلم‌های جشنواره برای کودکان دشوار است

این کارگردان در ادامه اظهاراتش گفت: اخبار جشنواره را این روزها دنبال کردم و می‌دانم که بازخوردهای خوبی متوجه این رویداد شده و بچه‌ها از دیدن فیلم‌ها رضایت داشتند اما نکته‌ای که وجود دارد این است که گفته می‌شود درک برخی فیلم‌ها برای کودکان کمی دشوار است و شاید این آثار مناسب رده‌های سنی بالاتری باشند و حتی حضور این فیلم‌ها در این جشنواره برایشان جای سوال بود. قطعاً استفاده از یک کاراکتر کودک به عنوان شخصیت اصلی یک فیلم نمی‌تواند دلیلی بر این باشد که فیلم مربوط به مخاطب کودک و نوجوان است.

وی افزود: از طرفی تولیدکنندگان آثار کودک معمولاً از سینمای غرب الگو می‌گیرند و در تلاش هستند تا مخاطب کودک و بزرگسال را با اثرشان همراه کنند به گونه‌ای که بخشی از محتوای فیلم برای کودکان مناسب است و برخی از محتوای اثر مختص مخاطب بزرگسالان است. به اعتقاد من بزرگسالان هم کودک درون دارند و می‌توانند از دیدن فیلم‌های کودک لذت ببرند اما ما تولیدکنندگان آثار باید دقت داشته باشیم که اگر قرار است مخاطب هدفمان کودک است به محتوایی که تولید می‌کنیم توجه ویژه داشته باشیم.

بصیری‌نیک تأکید کرد: اگر ما محتوا یا در واقع حرفی که قرار است فیلم بزند را بر اثر ارجح‌تر بدانیم قطعاً فیلم در ارتباط با مخاطب کودک دچار مشکل می‌شود چرا که یک کودک قصدش از رفتن به سینما لذت بردن از فیلم است و وقتی با یک سری اطلاعات مواجه شود که در ذهنش سوال ایجاد کند و آن سوالات را با والدینش مطرح کند باید والدین فیلم را دیده باشند تا آنالیز درستی داشته باشند و حول محور فیلم به کودکشان بدهند اما به طور کل این یک نقص برای تولیدکننده به حساب می‌آید که با این حال من از آنجا که انیمیشن ایران را در مسیر توسعه می‌بینیم آن را یک آزمون و خطا می‌دانم و فکر می‌کنم هر انیمیشن‌سازی باید به بازخوردهای مخاطب توجه ویژه داشته باشد و اتفاقاً نظر مخاطبان برای من باید مثل یک دانشگاه باشد. تولیدکنندگان آثار باید سوالاتی که برای مخاطبان طراحی می‌شود را بررسی کنند و دلیل مطرح شدن این سوالات و جنس پرسش‌ها را بررسی کنند و نتیجه آن را در مسیر پیشرفت انیمیشن ایران به کار ببرند.

از تاریخ و ادبیاتمان در تولید آثار انیمیشن استفاده کنیم

وی افزود: ما در سینمای انیمیشن باید به یک ذائقه‌شناسی بومی برسیم. ما تاریخ و فرهنگی غنی داریم، خیلی از فیلم‌های خارجی را که نگاه می‌کنیم متوجه می‌شویم آن‌ها برای تاریخ‌سازی و قهرمان‌سازی از هیچ کارشان را شروع می‌کنند در حالیکه ما برای این کار پتانسیل‌های زیادی در تاریخ و ادبیاتمان داریم و می‌توانیم از این منابع وام بگیریم. بحث بومی کردن صرفاً مربوط به موضوعات تکنیکال نمی‌شود، منظور من پیامی است که یک فیلم به مخاطبش ارائه می‌دهد. به عنوان مثال ما کتابی به نام «منطق‌الطیر» عطار داریم که تا امروز اثری درباره آن ساخته نشده یا درباره «شاهنامه» کارهایی که تولید شده یا زیاده‌گویی بوده یا پرداختی ضعیف بوده در حالیکه ما می‌توانیم فقط یک بیت شعر از فردوسی انتخاب کنیم و با تحلیل معنایی درست از آن تولید محتوا کنیم. این اتفاق در ایران رخ داده اما نتیجه مطلوبی برای مخاطب نداشته است. به همین دلیل وقتی از «شاهنامه» صحبت می‌کنیم کودکان و نوجوانان اطلاعات زیادی از آن ندارند و وقتی از قهرمان صحبت می‌کنیم کودکان ایرانی کاراکترهای خارجی مثل «اسپایدرمن» و «بتمن» را مثال می‌زنند.

این کارگردان در ادامه اظهاراتش تأکید کرد: به همین دلیل است که این بومی‌سازی باید شکل بگیرد و نباید آن را تنها محدود به ظاهر آثارمان کنیم بلکه باید بیشتر به محتوایی که آثار ارائه می‌دهند توجه داشته باشیم که با متون ادبی و واقعه‌های تاریخ خودمان منطبق باشند.

وی در پایان با اشاره به اینکه زمان و هزینه‌های تولید بزرگ‌ترین چالش تولید آثار انیمیشن است، گفت: از آنجا که اکثر تولیدکنندگان به هزینه‌های شخصی کار می‌کنند بهتر است ارگان‌هایی مثل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، حوزه هنری و... بودجه‌های بیشتری را برای تولید انیمیشن در نظر بگیرند. نهادهای مختلف و ارگان‌هایی که کار فرهنگی می‌کنند در تولیدات نمایشی خود می‌توانند از آثار انیمیشن برای فرهنگ‌سازی استفاده کنند و مطمئن باشند که این مدیوم می‌تواند تأثیر فرهنگی بالایی داشته باشد.