«جمشید بیات ترک» کارگردان مجموعه تلویزیونی «دو قلوها در شهر پنج ستاره» در گفت و گو با خبرنگار سینماپرس در مورد اقتضائات کار کودک در تلویزیون و ویژگی هایی که باید با توجه به تغییر ذائقه مخاطب کودک برای خلق یک اثر جذاب و آموزنده به کار گرفته شود اظهار داشت: از نظر من، کار رسانه در حوزه کودک عمدتاً در سه محور شکل می‌گیرد: اطلاع‌رسانی، آموزش و سرگرمی. نکته مهم آن است که آموزش و اطلاع‌رسانی باید در قالب سرگرمی ارائه شود. برای مثال، برنامه‌های کلاسیک فیتیله‌ای که مخاطب آن‌ها کودکان ۵ تا ۱۲ سال بودند، به خوبی این ترکیب را رعایت می‌کردند.
وی تاکید کرد: هرچه سن کودک کمتر باشد، جنبه سرگرمی اثر اهمیت بیشتری پیدا می‌کند و باید سرگرمی به عنوان رکن اصلی در نظر گرفته شود.
بیات ترک در پاسخ به انتقاداتی که نسبت به آثار موزیکال مطرح می شود بیان کرد: لازم است تأکید کنم که موزیکال صرفاً یک قالب ساختاری است و لزوماً به معنای فقدان محتوا یا پیام نیست. یک اثر موزیکال می‌تواند همراه با محتوای حکمت‌آمیز و اخلاقی باشد. اگر داستان، شخصیت‌ها، درگیری‌ها و کنش‌ها به درستی طراحی شوند، درام اثر می‌تواند پیام اخلاقی و تربیتی خود را منتقل کند، حتی اگر تمام اثر به صورت موزیکال ارائه شده باشد.
وی افزود: تولید آثار موزیکال برای کودک در ایران چالش‌های خاص خود را دارد، چرا که تجربه و ظرفیت لازم برای این ژانر کم است. تعداد بازیگران توانمند محدود است و تیم تولید برای موفقیت به همکاری و توانایی همه اعضا نیاز دارد. با تداوم تولید، تجربه افزایش می‌یابد، ضعف‌ها برطرف می‌شود و بازیگران توانمندتر می‌شوند.
وی یادآور شد: توصیه من این است که آثار کودک می‌توانند هم موزیکال باشند و هم کمدی، مشروط بر اینکه محتوای آموزنده و اخلاقی داشته باشند. هر ژانر و ساختاری که با هدف آموزش، سرگرمی و رشد ذهنی و هیجانی کودک طراحی شود، ارزشمند است.
کارگردان فیلم مستند «ققنوس» با بیان این مطلب که علت اصلی این وضعیت، فقدان اهتمام سیاست‌گذاران و مدیران رسانه ملی نسبت به مخاطب کودک است؛ تصریح نمود: دغدغه آنان معمولاً معطوف به اهداف تبلیغی یا جریان‌های اقتصادی است و توجه واقعی به توسعه و تربیت کودکان ندارد. این کم‌توجهی باعث شده سبد پخش برنامه‌های کودک بسیار محدود و کم‌فروغ باشد.
با این حال، اهمیت تربیت نسلی شاد و پرانرژی غیرقابل انکار است. نسل کودک و نوجوان باید بتواند از تلویزیون به عنوان رسانه‌ای برای آموزش، تفریح و لذت بهره ببرد. تجربه درخشان گذشته تلویزیون، مانند برنامه‌های مرحوم نیرزاده، نشان می‌دهد که ترکیب آموزش و سرگرمی، به‌ویژه با قالب موزیکال، می‌تواند انس کودک با رسانه را برقرار کرده و همزمان آموزش‌های زندگی و الفبا را منتقل کند.
او ادامه داد: افول ژانر کودک و نوجوان در تلویزیون، ناشی از سیاست‌گذاری نادرست و عدم اقدام مدیران و سیاست‌گذاران است و نه قصور برنامه‌سازان. در واقع، مشکل اصلی این است که مدیران هیچ اقدام مؤثری انجام نداده‌اند. بسیاری از فعالان حوزه کودک، به جای توسعه و ارتقای کیفیت، به بهانه رفع ایرادات یا ارتقای کیفی، تولید برنامه‌ها را کاهش داده یا تعطیل کرده‌اند، که نتیجه آن نابودی نسبی این ژانر در تلویزیون است.
وی تاکید کرد: راه‌حل پیشنهادی، بازگشت به اصل جذب مخاطب است؛ ابتدا باید کودکان را با تلویزیون آشنا کرد و علاقه‌مند نمود. پس از تثبیت حضور آن‌ها، می‌توان برنامه‌ها را با کیفیت بالاتر و محتوای بهتر ارائه کرد. بنابراین، تولید برنامه‌های کودک نباید به بهانه ارتقای کیفیت متوقف یا کاهش یابد، بلکه باید با راهبردی هدفمند، هم جذاب و هم آموزنده باشد.
بیات ترک با اشاره به تاثیر رویکرد مدیران در به حاشیه راندن برنامه سازان مطرح حوزه کودک اظهار داشت: سرمایه‌های ارزشمندی طی سال‌ها شکل گرفته‌اند؛ از جمله برنامه‌هایی که توسط آقای طهماسب، آقای فرضیایی و دیگران تولید شده و همه این افراد سال‌ها تجربه و زحمت صرف کرده‌اند. با وجود این سرمایه‌ها، فعالیت‌های این افراد هنوز کم است. دلیل این کم‌کاری به طور عمده به سطح مدیریت کلان بازمی‌گردد. بسیاری از مدیران تلویزیون، سیاست‌گذاران و ارشدها دغدغه کودک ندارند. برنامه‌سازان و فعالان این حوزه، برخلاف تصور، کاملاً دلسوز و متخصص هستند و عشق و علاقه به کودکان، اولویت اصلی‌شان است، نه مادیات یا گیشه.
او ادامه داد: تجربه نشان داده است افرادی مانند آقای گلی، فروتن و مسلمی سال‌ها برای توسعه سینما و تلویزیون کودک وقت و انرژی صرف کرده‌اند و باید نقش مؤثری در تصمیم‌گیری‌ها داشته باشند، نه اینکه تنها به عنوان مجری در آخرین صف قرار گیرند. این افراد با عشق و تخصص خود توانسته‌اند آثار ارزشمندی تولید کنند و اگر می‌خواستند، می‌توانستند در ژانرهای دیگر نیز موفق باشند، اما اولویت خود را به کودک و نوجوان اختصاص داده‌اند.
کارگردان مجموعه «دوقلو ها در شهر پنج ستاره» در پاسخ به ادعای مخاطب نداشتن تلویزیون اظهار داشت: باور من این است که تلویزیون مخاطب دارد. جمعیت زیادی از کودکان ایران، هنوز تلویزیون را به عنوان تنها تفریح رایگان در اختیار دارند. برنامه‌هایی مانند «دوقلوها» مثال خوبی است؛ با وجود نقدهایی که ممکن است به آن وارد باشد، باز هم بخش مهمی از تفریح کودکان را تشکیل می‌دهد.
وی افزود: مشکل اصلی این است که تلویزیون با رقبای بی‌رحمی مانند فضای مجازی مواجه است که گاه دغدغه‌های خانواده‌ها را نادیده می‌گیرد. برای جذب و حفظ مخاطب کودک، برنامه‌ها باید جذاب، دیدنی، نشاط‌آفرین و دارای تنوع ژانری باشند. تنها با تولید برنامه‌ای جذاب و متنوع است که تلویزیون می‌تواند مخاطب کودک را پای خود نگه دارد و اعتماد او را جلب کند.
«جمشید بیات ترک» در پایان گفت و گو خاطرنشان ساخت: مهم‌ترین نکته این است که برنامه‌ریزی برای کودک باید با زبان و جهان‌بینی خود کودک انجام شود. اگر مدیران و سیاست‌گذاران این باور را داشته باشند، منابع انسانی و تجربه‌ای که در این حوزه وجود دارد، قادر است سال‌ها برنامه‌سازی با کیفیت برای تلویزیون ارائه دهد و این سرمایه عظیم را به فعالیّت پایدار تبدیل کند.
ارسال نظر