جمعه ۴ مهر ۱۳۹۳ - ۱۱:۲۱

نگاهی به یک مستند زندگی‌نامه‌ای

«آخرین روزهای زمستان»؛ قهرمانی از جنس مردم

فیلم مستند آخرین روزهای زمستان

سینما پرس: صابر اله دادیان/ «آخرین روزهای زمستان»؛ یکی از خوش ساخت ترین مستندهای داستانی ساخته محمد حسین مهدویان است که به زندگی پر افتخار شهید حسن باقری از ابتدای تولد تا زمان شهادت می پردازد. به بهانه اکران این اثر در جشنواره فیلم مقاومت نگاهی به آن داشته ایم.

شاید باورش برای آن هایی که تا به حال فیلم را ندیده اند مشکل باشد که با دیدن چند باره اثر، البته اگر تیتراژ پایانی آن را از فیلم حذف کنیم، نمی توانید متوجه بشوید که این یک فیلم بازسازی شده است و تنها اسناد صوتی آن حقیقی هستند. فیلم به قدری درست لحظات جنگ را پرداخت کرده و به شیوه ای خاص فیلمبرداری شده است که تفاوتی با فیلم های مستند روایت فتح شهید آوینی نمی کند.

البته مشخص است که فیلمساز با زیرکی از سبک مستند نگاری شهید آوینی وام گرفته است. اما وامی که فیلم را نه به کلیشه می برد و نه در فضای مستند صرف نگه می دارد و در عین حال روح کلی اثر را به عنوان یک مستند در خود حفظ می کند.

تمام فیلمبرداری از زوایایی گرفته شده که گویی یک فیلم بردار نیمه حرفه ای مستند جنگ، از گوشه و کنار با دوربینی 8 میلی متری کنجکاوانه شخصیت های جنگ را با مرکزیت باقری دنبال کرده است! ساختاری که با دقت بر روی آن کار شده تا شما حتی یک لحظه هم درگیر وجود فن سینما در لابه لای دیدن این مستند نشوید؛ و مبدا فاصلۀ شما با تأثیر پذیری از اثر زیاد شده و شما شخصیت های داستان را در جایگاه حقیقی شان باور نکنید.

 لحظاتی در فیلم مهدویان روی پرده شکل می گیرد که شما بی واسطه می توانید تمام روحیات آن لحظه شهید باقری را حس کرده و با آن مستقیما درگیر شوید. نفستان به شماره افتاده و آب دهانتان خشک می شود، چراکه قهرمان داستانتان که بخشی از تاریخ معاصر شما را رقم زده است در حال گرفتن تصمیمات بزرگ و حساسی است.

قهرمانی متفاوت و قابل لمس

فیلم آخرین روزهای زمستان را می توان هم زمان از دو جنبه بررسی کرد، یکی در وادی مستند و دیگری به عنوان اثری داستانی و مستقل.اثری که اگر بخواهیم آن را از حیث داستانی صرف ببینیم، قهرمانی را تصویر می کند که نه تنها قهرمانی متفاوت از تمام قهرمان های تعریف شده سینما است بلکه احساس همذات پنداری مخاطب را بیش از هر قهرمان دیگری بر می انگیزد.

شهید باقری در فیلم، قهرمانی از جنس مردم است. آن هم نه از جنسی که با تولد و یا  سال های ابتدایی زندگی احساس می شود که در آینده بدل به قهرمانی خواهد شد، بلکه او قهرمانی است که در هنگام تولد از نظر فیزیکی و جسمی به شدت ضعیف است و تنها یک کیلو و 700 گرم وزن دارد! آن هم در شرایطی که دکترها امیدی به زنده ماندن او ندارند، غلامحسین در این شرایط به دنیا آمده و رشد می کند و همیشه در سن کودکی و حتی نوجوانی از نظر جثه ضعیف است و کم تر از سنش نشان می دهد. او حتی نمی تواند در درس هم موفق باشد و در سالهای تحصیلی رد می شود! اما او با همین شرایط راه خود را پیدا می کند و با ایمان و اراده به قهرمانی بدل می شود که یک ملت و حتی جهان اسلام امروز به او مدیون می شوند.

 قهرمان فیلم آخرین روزهای زمستان به همین خاطر است که در عین سادگی، اسطوره است و در حالی که اساطیری و خیالی به نظر می رسد، واقعی و قابل لمس است. او قهرمانی است که گویی تفاوت چندانی با ما نمی کند و صحبت ها و منولوگ هایی که روی فیلم سوار می شود لحظه به لحظه این حس را به ما بیشتر القا می کند.

در این بین وجود قهرمانانی نام آشنا که امروز نیز در جامعه ما حضور دارند و همه آن ها را می شناسند و یا حداقل نامشان را به خوبی می دانند به باور شخصیت حسن باقری کمک می کند، کمک قهرمانانی همچون محسن رضایی و یا رحیم صفوی که در بیشتر زمان اثر در کنار باقری دیده می شوند. شاید برای نسل جوان باقری و رشادت هایش کمی نامحسوس به نظر آید اما حضور شخصیت هایی که امروزه در میان جامعۀ ما نقشی پر رنگ و در عین حال مردمی دارند هرچه بیشتر مخاطب را با شخصیت قهرمان این مستند نزدیک تر می کند.

استقبال همه اقشار از فیلم

جالب است بدانید، منتقدین زیادی از فیلم خوششان آمده و این مستند توانسته حتی نظر سخت گیرهایی همچون مسعود فراستی را نیز جلب کند. این مستند که از جشنواره فجر هم جایزه گرفته است مورد استقبال عموم مردم در رسانه ملی هم قرار گرفته است. این نمونه بیانگر آن است که فیلم های مستند نیز می توانند به اندازه فیلم های سینمایی داستانی مورد استقبال عمومی قرار بگیرند و همچنین نیز اثر مثبتی بر روی جامعه و به خصوص نسل جوان داشته باشند. استقبالی که از فیلم شده است نشان می دهد که جامعه به دیدن چنین مستندهایی از زندگی قهرمانان معاصر میهنشان نیاز دارند و کمبود چنین آثار فرهیخته ای به شدت در میان سینمای مستند ما احساس می شود.

نظرات

  • ۱۳۹۳/۰۷/۰۴ - ۱۵:۲۵
    1 0
    بسیار فیلم زیبا و تأثیر گذاری بود. حقش بود مقام بیاره

ارسال نظر

شما در حال ارسال پاسخ به نظر « » می‌باشید.