به گزارش خبرنگار سینماپرس، سینمای مستند در کشور ما همواره با فراز و نشیب های فراوانی همراه بوده است، سینمای مستند یکی از مهمترین بخش‌هایی است که باید بیش از پیش مورد توجه مسئولان قرار گرفته شود. سینماپرس در گفت و گو با برخی از مستندسازان برجسته کشورمان عوامل کاهش کیفیت در سینمای مستند را در سالهای اخیر بررسی کرده است.

فرهاد ورهرام؛ پیشکسوت مستندساز کشورمان ضمن بیان اینکه یکی از مشکلات سینمای مستند حاکم نبودن مدیریت علمی برسینمای مستند است، اظهار داشت:  مهم‌ترین مشکل سینمای مستند این است که هیچ نوع مدیریت علمی بر سینمای مستند کشور ما حاکم نیست، و به همین علت نیز هیچ نوع چشم اندازی در طول سال در رابطه با اینکه این بخش از سینما به چه راهی می رود، چه قدر بودجه دارد و چه کسانی صلاحیت تولید را دارند وجود ندارد.

وی در رابطه با مبحث تهیه‌کنندگی در سینمای مستند نیز بیان کرد: تا زمانی که افق روشنی برای سینمای مستند وجود نداشته باشد، تهیه کننده جدی نیز برای سینمای مستند به وجود نخواهد آمد و از آنجا که بودجه این بخش کم است کارگردانان خودشان وارد حوزه تهیه کنندگی می شوند، همچنین جز چند تهیه کننده خوب در این حوزه بقیه تهیه کنندگانی که وارد سینمای مستند می شوند حق العمل کار هستند یعنی واسطه هستند. (یکشنبه ۲۲ دی۱۳۹۲ )

پژمان مظاهری‌پور دیگر مستندساز کشورمان نیز با بیان اینکه در سینمای مستند تهیه کنندگان به معنای واقعی اجازه کار کردن ندارند، عنوان کرد: بیشتر تهیه کنندگان در سینمای مستند مجری طرح هستند و بر سرمایه گذاری اشراف ندارند. از سوی دیگر به دلیل محدود بودن سرمایه، با واگذاری این بخش به کارگردان، آنها خودشان تبدیل به تهیه کننده کار نیز می‌شوند.

مظاهری پور تصریح کرد: انجمن صنفی تهیه‌کنندگان سینمای مستند که متشکل از تهیه کنندگان حرفه‌ای نیز هستند وجود دارد که وظیفه آن نیز جذب سرمایه، مشخص کردن الزام تولید پروژه، مخاطب سنجی،  نیازسنجی و... است، بنابراین نمی توانیم ادعا کنیم که تهیه کنندگی حرفه‌ای در سینمای مستند وجود ندارد بلکه این حرفه وجود دارد و باید گسترش پیدا کند به شرط آنکه سرمایه وارد این حوزه شده و دست واسطه‌ها در این حرفه برچیده شود. با حذف واسطه‌ها از این حوزه و شناختن تهیه کنندگان واقعی در سینمای مستند و همچنین واگذار کردن امتیاز پخش به صورت حرفه ای به خود تهیه کننده می‌توان به آینده سینمای مستند امیدوارتر بود. (دوشنبه ۲۳ دی ۱۳۹۲ )

نادر طریقت نیز درهمین رابطه عنوان کرد: عدم بازگشت سرمایه اولین ضربه ای است که به سینمای مستند وارد می کند و به همین دلیل تهیه کنندگان در بخش خصوصی به علت همین مسئله تمایلی برای سرمایه گذاری در این بخش از سینما ندارند. (دوشنبه ۳۰ دی ۱۳۹۲ )

بخش دیگری از مشکلات سینمای مستند به اکران این بخش از سینما بازمی‌گردد، بهروز فرجی، مستندساز در این رابطه معتقد است: ذائقه مردم نسبت به سینمای  مستند کشش زیادی ندارد و باید این تغییر ذائقه در ابتدا به وجود بیاید تا آنگاه بتوانیم در مورد اکران فیلم ها نیز فکر کنیم، مسئولان باید نسبت به سینمای مستند حساسیت بیشتری داشته باشند و در واقع این مسئولین هستند که باید با سیاست های خود نسبت به تغییر ذائقه مردم تلاش کنند، از سوی دیگر نیز باید به مستندسازان اجازه ورود به مضامینی که مردم به آن مبتلا هستند را بدهند. (جمعه ۴ بهمن ۱۳۹۲)

نادر طریقت نیز در رابطه با استقبال مخاطبان از سینمای مستند، تصریح کرد: فیلم بی بو و بی خاصیت را هیچ کس حتی خود فیلمسازان دوست ندارد. سینمای مستند در درجه اول باید بتواند مخاطبان را جذب خود کند، مستندسازان باید چشم ها را بشویند و جور دیگری نگاه کنند تا زمانی که نگاه ما تغییر نکند نمی توانیم نه تنها در سینمای مستند بلکه در بخش های دیگر سینما نیز رشدی مشاهده کنیم.

مظاهری پور نیز در همین رابطه بیان کرد: همانطور که نمی شود اثر یک نقاش درجه یک را در گوشه خیابان به فروش رساند فیلم های مستند را نیز نمی شود در هر سالنی به نمایش گذاشت. البته در حال حاضر خانه هنرمندان، پردیس قلهک، و... نمایش فیلم مستند را انجام می دهند که باید گسترش پیدا کند. من معتقدم هرچیزی باید در زمان و مکان خود اتفاق بیافتد، فیلم مستند نیز باید در سالن های خاص برای مخاطبان خاص خود به نمایش گذاشته شود.

گفتنی است این مستندسازان برعدم توجه تلویزیون به بخش مستند گلایه‌مند بودند. ورهرام در این رابطه تاکید کرد: تلویزیون در حوزه مستند هنوز برنامه دقیقی ندارد و این اطلاعات را ندارد که چه ساعتی مناسب برای پخش چه مستندی است، و حتی مخاطب شناسی دقیقی برای این مسئله ندارد، همچنین مشکل دیگر در پرداخت حق تهیه کننده گان فیلم های مستند است که یک تهیه کننده باید مدت ها تلاش کند تا بتواند حق خود را از پخش مستندش در تلویزیون دریافت کند.

فرجی نیز در رابطه با وضعیت تلویزیون در رابطه با پخش فیلم های مستند عنوان کرد: متاسفانه در حوزه تلویزیون بیش از مستندهای ایرانی آثار خارجی پخش می شود که بخشی از دلیل آن کیفیت و استاندارد مستندهای خارجی است ضمن آنکه برای بیشتر این مستندها به دلیل نبود قانون کپی رایت هزینه‌ای پرداخت نمی‌شود اما به هرحال باید به مستندساز ایرانی باید هزینه فیلمش پرداخت شود اگرچه که تهیه کنندگان فیلم های مستند در صورت پخش فیلمشان باید ماه‌ها در انتظار دریافت حقشان باشند.

محدودیت در پرداختن به موضوعات از دیگر مشکلات سینمای مستند بود که این مستندسازان به آن اشاره کردند، طریقت در این رابطه بیان کرد: درحوزه مستند سازی، سوژه و ایده فراوان است اما مستندسازان به دلیل ممیزی هایی که در این حوزه وجود دارد دچار خودسانسوری شده‌اند و به همین علت سراغ برخی از موضوعاتی که فکر می کنند در رابطه با آن به مشکل برمی‌خورند نمی روند.

وی ادامه داد: من به عنوان یک مستند ساز اجتماعی هیچ گاه خودم را سانسور نکرده ام و بارها فیلم هایی را ساختم که از نظر عده ای از مدیران غیر قابل نمایش بود اما بر این باور هستم که ممیزی دلیل خوبی برای اینکه وقایع کشورم را به تصویر بکشم نیست. آنچه که ساخته می شود شاید در حال حاضر غیر قابل نمایش باشد اما برای نسل آینده می تواند به عنوان یک منبع تاریخی مورد استفاده قرار بگیرد زیرا که این فیلم های مستند از میان نمی رود.

فرجی نیز در همین رابطه توضیح داد: یک مستندساز برای ساخت مستند باید خود را هماهنگ با سیاست های نهادی که متولی ساخت فیلم است بکند و در واقع مستندسازان باید خود را تابع خط قرمزها کنند.مستندسازان برای دست گذاشتن روی برخی از سوژه‌ها دچار محدودیت هستند برای مثال در حوزه سیاست تا زمانی که کار سفارشی نباشد آنها به سمت این نوع از موضوعات نمی روند، یا در مورد مسائلی مانند ایدز و یا اعتیادیک مستندساز نمی تواند آنچنان که دوست دارد به عمق و کنه آن برود. تا آنجا که من اطلاع دارم سانسور و ممیزی در سینمای مستند وجود ندارد اما به خاطر محدودیت هایی که وجود دارد مستندسازان کمتر به مواردی که مطرح شد می‌پردازند.

با توجه به مواردی که از سوی این مستندسازان ذکر شد، از جمله مواردی که این هنرمندان در کاهش کیفیت سینمای مستند تأثیرگذار خواندند می‌توان به سرمایه گذاری و مقوله تهیه‌کنندگی در سینمای مستند، اکران نامناسب، خودسانسوری مستندسازان، عدم توجه تلویزیون به سینمای مستند، حمایت دولتی، و کاهش نگاه سلیقه‌ای در این حوزه از سینما در داخل کشورمان اشاره کرد. گفتنی است که سینمای مستند طبق نظر این مستندسازان نیازمند به حمایت بیشتر مسئولان و تقسیم عادلانه امکانات است.

انتهای پیام/