«تاجبخش فنائیان» مدرس و کارگردان تئاتر و تلویزیون در گفت و گو با خبرنگار سینماپرس با اشاره به افول هنرهای نمایشی متفکر در سال های اخیر در کشور بیان کرد: متأسفانه، آنچه امروز به‌عنوان فعالیت فرهنگی ارائه می‌شود، فاقد ویژگی‌های اساسی یک کار فرهنگی مفید است. این فعالیت‌ها بیشتر به جنبه‌های بازاری توجه دارند و اهداف آن‌ها بیشتر بر اساس تعداد تماشاگران یا کسب درآمد است، تا آنکه به واقعیت‌های فرهنگی و اجتماعی توجه کنند. مدیران معمولاً به این جنبه‌ها می‌اندیشند و در واقع، تولیدات نمایشی بیشتر به‌عنوان سرگرمی برای تماشاگران ساخته می‌شود.

وی افزود: به نظر من، جامعه به دستجات مختلف تقسیم شده است، هم از نظر سلیقه و هم از نظر سطح تفکر. همیشه افرادی بوده‌اند که هنر را به‌عنوان ابزاری برای سرگرمی می‌پسندند؛ نه به‌عنوان هنری با پیام عمیق. این دسته از تماشاگران همواره بوده‌اند و کارگردان یا نویسنده باید مشخص کند که قصد دارد با کدام طیف از اجتماع گفتگو کند.

فنائیان با بیان این مطلب که البته بسیاری از تماشاگران هنوز به دنبال مفهوم عمیق و گسترده هستند، ولی به دلیل اینکه این نوع آثار را پیدا نمی‌کنند، به‌تدریج از عرصه‌های هنری مانند سینما و تئاتر کنار می‌روند؛ اظهار داشت: آن‌ها ممکن است به دنبال کتاب یا شعر بروند تا زمینه‌های فکری خود را گسترش دهند.

مخاطب تغییر ماهیت نمی دهد، تغییر ماهیت تئاتر و سینما به تغییر مخاطب منجر می‌شود. وقتی سینما و تئاتر به دنبال کسب درآمد باشند، قطعاً آثاری را به صحنه می‌آورند که بیشتر برای سرگرمی و گذران لحظات است و به‌طور طبیعی، مخاطبان بیشتری را جذب می‌کنند که انتظارات سطحی‌تری دارند.

این پیشکسوت عرصه تئاتر دلیل افول عملکردی پیشکسوتان و گیشه محور شدن آثار آنان را تابع این عامل عنوان کرد: امرار معاش بسیاری از این افراد وابسته به کارهای هنری و فرهنگی است. به همین دلیل، سعی می‌کنند با جریان روز همراه شوند تا بتوانند امورات زندگی‌شان را بگذرانند.

وی افزود: البته اینطور نیست که همه ترجیح دهند به کارهای سطحی دست بزنند؛ برخی از هنرمندان ترجیح می‌دهند همچنان به اصول خود پایبند بمانند، حتی اگر به معنای ساختن و سوختن باشد. این روند در واقع مدیریتی است که به تدریج و در طول زمان شکل گرفته و حالا به اوج خودش رسیده است.

فنائیان در انتقاد نسبت به تئاتر خصوصی تصریح نمود: از زمانی که تئاتر خصوصی در ایران به‌وجود آمد و هر کسی می‌توانست به‌طور خصوصی و از این طریق کسب درآمد کند، این مدل کسب‌وکار رواج پیدا کرد. سالن‌های کوچک و بزرگ ساخته شد و حتی سالن‌های اصلی ما هم هدف‌گذاری‌شان بر اساس این شد که گروه‌ها بتوانند از این طریق درآمد کسب کنند و به متصدیان سالن‌ها مبلغی پرداخت کنند.

وی افزود: این رویکرد، بحث فرهنگ و سرمایه‌گذاری در عرصه‌های هنری، به‌ویژه تئاتر و سینما، را دچار تغییر کرده است. در بسیاری از کشورهای جهان، به این عرصه‌ها سرمایه‌گذاری‌های بزرگی می‌شود، اما در ایران، این روند تغییر کرده و به هدفی تجاری تبدیل شده است.

«تاجبخش فنائیان» در پایان گفت و گو خاطرنشان کرد: نتیجه‌ تبدیل تئاتر و سینما به هدفی تجاری این است که بسیاری از فعالیت‌های فرهنگی که باید مبانی فرهنگی جامعه را تقویت کنند، به مسیری تجاری و سرگرم‌کننده کشیده شده‌اند. این روند قطعا تأثیرات خاص خود را خواهد داشت.