به گزارش سینما پرس، مصطفی محمودی مدیر روابط عمومی کانون ملی منتقدان تئاتر با اعلام این خبر افزود: کارگاه مذکور نخستین همکاری  مشترک علمی – آموزشی دانشگاه جامع علمی و کاربردی و کانون ملی منتقدان تئاتر ایران بود و با توجه به بازخوردهای خوب این کارگاه یکروزه و همچنین استقبال بسیار مناسب دانشجویان رشته های هنری دانشگاه جامع علمی و کاربردی، برگزاری چند کارگاه مشترک دیگر در سال 91 در دستور کار مسئولان کانون و دانشگاه علمی کاربردی قرار گرفته است.

محمودی اضافه کرد: در این کارگاه یکروزه اعضای ایرانی کانون جهانی منتقدان تئاتر متشکل از محمد حسین ناصر بخت، مسعود موسوی، سید علی تدین صدوقی و امید بی نیاز با مدیریت هاتف جلیل زاده مباحث متنوعی را پیرامون اصول و مبانی نقد، کارگردانی تئا‌تر، چیستی نقد حرفه‌ای و ارتباط نقد با هنرمند و اثر هنری و همچنین جریان‌های نقد تئا‌تر بیان کردند. بر همین اساس امید بی نیاز در بخشی از سخنانش به نقد ژورنالیستی تئاتر اشاره کرد و گفت: جریانی داریم به نام نقد ژورنالیستی که نقدی در روزنامه ای چاپ می شود و همه آن را می خوانند و مرور می شود و جریانی که تاثیر گذار است . ما اگر پس از انقلاب از سال 1357 به بعد بررسی کنیم جریانهای زیادی در تئاتر بودند و رو در رو با این جریانات نقد نقش خاصی داشته است و حضور خودش را نشان داده است.  در حیطه نقد ما در سالهای دهه 60 تئاتر حماسی ، انقلابی و تئاترهایی مبتنی بر روزگار و جریانهای اجتماعی وجود داشته است.

این منتقد افزود: در دهه 70 جریانهای دیگری در تئاتر ما شکل گرفت این جریانها با ظهور کارگردانهایی  همراه شدکه در کنار اسامی خیلی مهم تئاتر قرار می گیرند. جریان نقد در این دوران ویژگی تفسیری تحلیلی دارد. در دهه 70 جشنواره فجر بین المللی می شود و گروه های خارجی می آیند به جشنواره که دوره اعتلای اقتصاد تئاتر است. در دهه 80 اقتصاد تئاتر وابسته به تئاتری است که در سالن سنگلج در زمستان سال 85 توسط آقای عبدی با نمایش اکبر آقا آکتور تئاتر کار شد که تعداد تماشاگران بالا بود. در دهه 70 دندون طلا  کار داود میر باقری در اوج است که 40 میلیون تومان فروش در آن روز بسیار رویایی و دست نیافتنی  بوده است. دهه 80دوره شکل گیری جریانهای دیگری هم هست این جریانها ابتدا تخصصی حرفه ای است  این تیپ تئاترها باعث شد که شیوه هایی  جدی از تئاتر و نسل تئاتری به وجود بیاید.

این منتقد تئاتر و روزنامه نگار همچنین اضافه کرد: تئاتر دیدن و  و نفس تئاتر خیلی هنر والا و بزرگی است تئاتر برای من یک گریزگاهی بود. من تئاتر را به مکانیسم فکری، معرفت شناسی و یک سیستمی از تداوم اندیشه پیشنهاد می کنم. گاهی می بینیم تئاتر دیدن خیلی چیزها به ما یاد داده است تئاتر چیز ساده ای نیست یک مکانیسم معرفت شناسی بزرگ است  تئاتر دامنه اندیشه را باز می کند و دیدن تئاتر باعث میشود آدم تحریک بشود تا قیلم به دست گیرد و بنویسد. شما برای منتقد شدن باید اول یک یادداشت ساده بنویسید و اول نظرات شخصی خودتان را از تئاتر بنویسید. 

وی اضافه کرد: نقد تئاتر اولین مبحثش نوشتن است و مطالعه بسیار شرط است .  وی گفت: سینمای ما سینمای ما محلی و بومی است و سینما و ادبیات نسبت به تئاتر بسیار بهتر حرکت کرده اند و تئاتر الان به مراقبت تام و تمام نیاز دارد تئاتر ما وضعیت درخشانی ندارد چون تئاتر ما یک تئاتر دولتی است که بودجه برایش تعیین شده است و کم است و کفاف نمی کند . مشکل ما در تئاتر مشکل ساختاری است.
 
سید علی تدین صدوقی دیگر سخنران این جلسه در قسمتی از سخنانش تصریح کرد: در حیطه تخصصی نقد باید بگویم که شما وقتی نمایشی را برای بار اول می بینید به قول  دکتر ایرج زهری می بایست نقد تئاتر را همانجا در سالن تئاتر بنویسید یعنی در حالیکه تمرکزتان بالا باشد یادداشتی که بر می دارید پایه اصلی نقد باشد . به خاطر این که در لحظه ای که نمایش می بینید در فضا و همان حس و حال قرار دارید و بعد از اجرا آن حس و حال وجود ندارد . آنچه شما در حین اجرا یادداشت می کنید پایه ای برای نقد اصلی است. ما باید چکار کنیم که در لحظه نقد کنیم؟ به همان سادگی که شما برای خرید چیزی می روید می توانید به مقوله نقد نزدیک شوید.

این منتقد تئاتر همچنین خاطر نشان ساخت: من به مثبت یا منفی بودن نقد اعتقادی ندارم ما که تئاتر منفی نداریم. هر تئاتری  نقاط ضعف و مثبتی دارد  و ما باید به تعاملی برسیم که در اجرای بعدی بهتر باشد. ضمنا فراموش نکنیم در حیطه ای که نقد می کنیم حتما  اشراف داشته باشیم که اصلا چه چیزی را نقد می کنیم و برای اشراف داشتن باید کار تئوری و عملی انجام شود. باید فلسفه را بدانیم منطق را بدانیم و باید تئاتر ببینیم و بعد از دیدن نمایش با تماشاگر و کارگردان صحبت کنیم. هنر نقد قائم به ذات است هم علم است هم هنر و لی منتقد قاضی نیست، حاکم نیست و حکم صادر نمی کند.

بر پایه این گزارش کارگردانی تئاتر مبحث دیگری بود که توسط مسعود موسوی مدرس دانشگاه و منتقد تئاتر ایران ارایه شد. وی در قسمتی از سخنانش گفت: هر کارگردانی در کار تئاتر خودش یک نشانه می گذارد که باید فهمید و  در نقد باید بنویسد که این دیدگاه کارگردان است. اگر یک منتقد نتواند المانهای یک تئاتر را بشناسد آن تئاتر را نمی فهمد. اگر یک منتقد المانهای صحنه را نشناسد نمی تواند نقد بنویسد و یک منتقد باید لایه های زیرین تئاتر را بشناسد. 

 وی افزود: بازیگر تکنیکی یعنی بازیگری که بتواند استفاده درست از ابزار در اختیارش را انجام بدهد ما باید بدانیم عناصر تکنیکی که در اختیار کارگردان است چه کاربردی دارد. ما باید قراردادها را بشناسیم و شیوه ها را بدانیم.

خاتمه این نشست یکروزه با سخنان دکتر محمد حسین ناصر بخت، پژوهشگر ، مدرس و منتقد دانشگاه شکل گرفت. وی سخنانش را اینگونه آغاز کرد: نقد را اگر نقل از ادبیات بدانیم منتج از یک واژه ای است که که در زبان فارسی رایج نقد را برای تمیز دادن سره از ناسره، صحیح از غلط و واقعی از تقلبی می گویند. نقد از اینجا آمده است و درهمین معنی اصلی باقی مانده است یعنی سره از ناسره. در تمام هنرها منتقد کسی است که اطلاعات کافی در مورد هنری که راجع به آن صحبت می کند یعنی منتقد باید مطلع باشد یعنی آگاهی کافی داشته باشد از نوع آن اثر که در مقابلش قرار گرفته است و آگاهی کافی از سبک های مختلف تئاتر داشته باشد. 

 وی افزود: تئاتر و اساسا آثار هنری آثار خلاقه و وابسته به وجود خالق اثر هستند و امروزه گفته می شود برای درک و اثر باید به نکات دیگری توجه کرد که در درک اثر موثر است. ما باید بتوانیم جهان اثر را دریافت کنیم یعنی بگوییم مولف قصدش چه بوده است و این قصدی که داشته است نتیجه هم برابر با همان قصد است که منتقد داشته است اگر نتوانیم درک کنیم چه می شود. یک هنرمند بدعتی را انجام می دهد و ما چون تنها عادت کردیم به قالبهایی که از قبل می شناسیم و خودمان را محدود کردیم نمی توانیم بدعت را درک کنیم.

ناصر بخت تاکید کرد: منتقد برای این که بتواند یک اثر را نقد کند در کنار اطلاعاتی که در مورد مقوله تئاتردارد باید بتواند با اثر ارتباط برقرار کند و جهان اثر را کشف کند. یک منتقد باید سره را از ناسره تشخیص دهد. نقاط ضعف و قدرت اثر شناسایی شود و برای این که این اتفاق بیفتد ریشه دیگری که لازم است انصاف منتقد است. یعنی جایی متوجه شود چیز تازه ای معرفی می کند نبایدآن را به خاطر تعلقات و برخی منافع خود کنار بزند.

ناصر بخت همچنین افزود: یک منتقد فقط وظیفه اش این نیست که برای تماشاگر این کار را کند بلکه به هنرمند هم پیشنهاداتی میدهد. منتقد کار عقلانی انجام می دهد و تشخیص می دهد که چه ویژگی های مثبتی در اثر وجود دارد و چه ویژگی هایی منفی است. ضمنا می تواند تشخیص بدهد چرا یک اثر موفق بوده است در جامعه و بازتاب خوبی داشته است. 

 وی گفت:  یک زمانی هنرمند دست به عملی می زند که نتایجی از یک اثر حاصل می شود که حتی مراد او هم نبوده است و منتقد اینجا باید به این بپردازد که چرا اینگونه شد آثار جاودانه آثاری هستند دردوره های متفاوت به خاطر ویژگیهایی که دارند در دوره های مختلف برداشت های مختلف را ایجاد کنند . کار منتقد کار بسیار بسیار سختی است.

مدیر روابط عمومی کانون ملی منتقدان تئاتر اضافه کرد: مقرر شد با هماهنگی کانون ملی منتقدان تئاتر در پایان این دوره پس از انجام یک آزمون، به شرکت کنندگانی که در این دوره شرکت کرده و آزمون مذکور را با موفقیت بگذرانند گواهینامه رسمی اعطاء  خواهد شد.

انتهای پیام/ن.ف