کارگردان فیلم کوتاه «خواب سوم» به عنوان یکی از آثار حاضر در بخش ملی «چهل و دومین جشنواره فیلم کوتاه تهران» در گفت و گو با خبرنگار سینماپرس با اشاره به چالش هزینه های بالای تولسد در سینمای کوتاه و عدم بازگشت سرمایه در این مدیوم هنری، اظهار داشت: به نظر من، مهم‌ترین مشکلی که در فیلم کوتاه وجود دارد، مسائل مالی است. الان ساخت یک فیلم کوتاه حداقل به ۲۰۰ تا ۳۰۰ میلیون تومان بودجه نیاز دارد و این عدد ممکن است حتی بیشتر هم بشود، که طبیعتاً ساخت فیلم کوتاه را دشوارتر می‌کند. از طرف دیگر، فیلم کوتاه بازده مالی چندانی ندارد که بتوان انتظار داشت هزینه‌های صرف‌شده بعداً جبران شوند. برای همین، کار سخت‌تر می‌شود.
وی افزود: مسئله اساسی اینجاست که این روند تا چه اندازه قابل تکرار است؟ یعنی یک فیلم‌ساز چند بار می‌تواند چنین فرآیندی را تکرار کند؟ وقتی به فیلم‌سازان بزرگ ایران نگاه می‌کنیم، می‌بینیم در گذشته راحت‌تر می‌توانستند فیلم کوتاه بسازند و تعداد تولیدات‌شان بیشتر بود. اما امروز چون سطح کیفی فیلم کوتاه از نظر تکنیکی و ابزار مثل دوربین‌ها و تجهیزات خیلی بالا رفته، عملاً برای اینکه فیلم کوتاه دیده شود، باید در سطحی از استاندارد ساخته شود که بسیار پرهزینه است.
او ادامه داد: موضوع مالی همیشه بوده؛ در گذشته هم فیلم‌سازان با آن درگیر بودند، اما به نظرم خود مدیوم فیلم کوتاه ذاتاً این‌طور است. یعنی کارکرد اصلی‌اش این است که شما را به عنوان فیلم‌ساز معرفی کند؛ ایده، توانایی و فرم مورد علاقه‌تان را به دیگران نشان دهد تا بتوانید بعدها وارد فضای فیلم بلند شوید.
نیکزاد در مورد عدم اکران و عدم جذب مخاطب عمومی در سینمای کوتاه تصریح نمود: به نظرم این اتفاق نمی‌افتد چون ذات خود فیلم کوتاه چنین اجازه‌ای نمی‌دهد. من خودم که درگیر ساخت فیلم کوتاه بوده‌ام، می‌بینم اطرافیانم اغلب درگیر سینما نیستند. حتی اگر علاقه‌مند به سینما باشند، معمولاً فیلم کوتاه نمی‌بینند. خیلی از آن‌ها شاید فقط یکی دو فیلم کوتاه دیده باشند.
وی تاکید کرد: فیلم کوتاه اساساً مخاطب عمومی ندارد. مخاطبانش کسانی هستند که خودشان به نوعی درگیر سینما یا دیگر شاخه‌های هنری‌اند. حتی اگر بخواهیم عمومی‌تر صحبت کنیم، فکر نمی‌کنم مثلاً اهالی موسیقی یا نقاشی یا هنرهای تجسمی خیلی اهل دیدن فیلم کوتاه باشند. در جشنواره‌هایی مثل فیلم کوتاه تهران هم معمولاً کسانی شرکت می‌کنند که یا خودشان فیلم‌سازند یا در آینده می‌خواهند فیلم‌ساز شوند، یا از میان علاقه‌مندان جدی سینما هستند. برای همین، فیلم کوتاه در هیچ جای دنیا فروش قابل‌توجهی ندارد و ماهیتاً هم چنین انتظاری از آن نمی‌رود.
این سینماگر با بیان این مطلب که در فیلم کوتاه، روایت معمولاً فرصت چندانی برای پرورش قصه‌ای با شخصیت‌های مشخص و ملموس ندارد؛ متذکر شد: زمان اجازه نمی‌دهد شخصیت‌پردازی عمیق شکل بگیرد یا اهداف همه شخصیت‌ها به‌روشنی بیان شود. به همین دلیل، فیلم کوتاه بیشتر به سمت روایت‌های خطی می‌رود که در آن‌ها هدف اصلی، نمایش یک ایده است. همین مسئله باعث می‌شود مخاطب عام نتواند به اندازه‌ای که با فیلم بلند ارتباط برقرار می‌کند، با فیلم کوتاه ارتباط بگیرد.
نیکزاد در پاسخ به این پرسش که با وجود هزینه‌های بالا و نبود بازگشت مالی، انگیزه فیلم‌سازان جوان برای ساخت فیلم کوتاه چیست؟ بیان کرد: به نظر من، فیلم کوتاه بستری بسیار عالی برای تمرین و محک زدن آموخته‌هاست؛ مرحله‌ای است برای آماده شدن جهت ساخت فیلم بلند. ما در کلاس‌ها و کارهای گروهی چیزهای زیادی یاد می‌گیریم، اما یک فیلم کوتاه جدی فرصتی واقعی است برای آزمودن توانایی‌ها و نمایش ویژگی منحصربه‌فرد هر فیلم‌ساز. شما به عنوان یک هنرمند و کارگردان، در فیلم کوتاه می‌توانید هویت خودتان را نشان دهید و بگویید: «من می‌خواهم فیلمی در این فضا بسازم، با این تکنیک‌ها، با ایده‌های پلان‌سکانس یا نگاه‌های فرمی مشخص.»
او ادامه داد: در واقع، فیلم کوتاه فرصتی است برای ساختن ارتباطات حرفه‌ای. شما با مدیر فیلم‌برداری، تدوینگر یا بازیگرانی کار می‌کنید که بعدها ممکن است همان تیم را در اولین فیلم بلند خود حفظ کنید. این ارتباط‌ها همان حلقه‌های پیوندی‌اند که مسیر فیلم‌سازی بلند را هموار می‌کنند.
«محمدحسین نیکزاد» در پایان این گفت و گو خاطرنشان ساخت: من فیلم کوتاه را مرحله ای برای ورود به سینمای بلند می دانم. البته برخی فیلم‌سازان در تاریخ سینمای ایران بوده‌اند که فیلم کوتاه را مدیوم اصلی خود دانسته و تا آخر با آن ادامه داده‌اند، اما من شخصاً این مسیر را کامل نمی‌دانم. چون در بازه زمانی ۲۰ دقیقه یا نیم ساعت، فرصت پرداخت یک داستان به طور کامل وجود ندارد. اگر فیلم کوتاه‌ها را بررسی کنید، اغلب پر از حفره‌اند؛ حفره‌هایی که فیلم‌ساز عمداً می‌گذارد چون زمان کافی برای پر کردن‌شان ندارد و امیدوار است مخاطبِ درگیر با این مدیوم، آن خلأها را در ذهن خود پر کند. اما عموم مردم معمولاً چنین فرصتی ندارند و نمی‌توانند با این ساختار ارتباط بگیرند. درحالی‌که فیلم بلند، با زمان بیشتر، امکان روایت کامل‌تر و جذب مخاطبان متنوع‌تر را فراهم می‌کند. همین گستردگی مخاطب است که باعث می‌شود فیلم‌های بلند معمولاً آورده مالی هم داشته باشند.
ارسال نظر