مینو فرشچی در گفت و گو با خبرنگار ادبی خبرگزاری سینمای ایران گفت: نام گذاری روی فیلمنامه برای من همیشه کار دشواری بوده است. از میان فیلمنامه های ساخته شده ام دو فیلم وجود دارد که نام آن ها را خیلی دوست دارم. این آثار "شوکران" و "کاغذ بی خط" است. هر دو این اسامی انتخاب ناصر تقوایی است. این مشورت ها معمولا در کارگاه هایی اتفاق می افتاد که در حوزه هنری برگزار می شد. در این جلسات فیلمنامه ها خوانده می شد و کسانی که در این زمینه صاحب ذوق و استعداد بودند پیشنهاداتشان را به نویسندگان انتقال می دادند. این موضوع بسیار مفید بود.

او درباره نام فیلمنامه کاغذ بی خط توضیح داد: معمولا نامی که برای فیلمنامه هایم انتخاب می کنم برای شناسایی آن هاست چون قرار نیست همه فیلمنامه هایم ساخته شود. برای فیلمنامه "کاغذ بی خط" نام "آرزوهای یک زن خانه دار" را برگزیده بودم. برخی از نویسندگان برای نام گذاری بسیار بیشتر هنر به خرج می دهند و روی آن تأکید دارند. مثلا کیمیایی روی نام فیلم هایش بسیار مانور می دهد. نام فیلم های وی در مواردی ممکن است با فیلم مرتبط نباشد ولی کیمیایی کارگردانی است که به نام گذاری اهمیت زیادی می دهد.

وی در این باره افزود: کسی که در انتخاب نام به نویسنده کمک می کند باید فیلمنامه را بشناسد زیرا نام باید توجه بر انگیز باشد و علاوه بر آن با قصه فیلم نیز مرتبط باشد.

فرشچی نقش عوامل سازنده یک فیلم را برای انتخاب نام شایسته پررنگ توصیف کرد و گفت: عوامل فیلم صرف نظر از شغلی که پذیرفته اند از درک و دریافت متفاوتی برخوردارند. بنابراین می توانند درباره آن نظر دهند و مورد مشورت قرار گیرند نباید در این زمینه خودخواهانه فکر کرد. البته کسانی که نظر می دهند لازم است از نظر فکری به نویسنده نزدیک باشند تا در هدایت اندیشه وی او را گمراه نکنند.

او تأکید کرد: گاهی سواد ادبی در تهیه کننده و دیگر افراد سازنده فیلم وجود دارد ولی این سواد کاربردی نیست و در سایه فرصت طلبی از میان می رود. اگر اعمال نظری وجود دارد باید در خدمت اهداف هنری فیلم باشد.

این فیلمنامه نویس از انتخاب نام های سطحی بر روی فیلم های سینمای امروز گلایه و تصریح کرد: برخی مهم ترین شاخصه نام گذاری یعنی ارتباط با موضوع را نادیده می گیرند و صرف جلب توجه مخاطب را مورد توجه قرار می دهند. این دسته فیلمسازان اغلب به نام های سبک و یا حتی نامتناسب روی می آورند زیرا هدف آن ها صرفا آوردن مخاطب به سالن سینماست و نگاه هنری و فرهنگی به این مقوله ندارند. نام فیلم باید متانت و وقار هنری داشته باشد تا شأن فیلم در آن حفظ شود.

او توضیح داد: نگاه کاسبکارانه به عنوان فیلم مانند ارسال پیام به مخاطبان عام سینما است. این به آن معناست که وقتی فیلمساز یک نام بازاری را در تبلیغات فیلم خود اعلام می کند می خواهد شناسنامه ای از اثر به مخاطب ارائه دهد که نشان گر نگاه سطحی کل فیلم است.

فرشچی گفت: مخالف اعمال نظر قانون بر نام فیلم ها هستم. اصولا هیچ نظارتی را بر سینما نمی پسندم. امکان ندارد که یک فیلمساز متعهد بخواهد گامی در جهت انحراف افکار مردم بردارد. تنها وقاحت، خشونت و ابتذال است که باید در سینما مشمول ممیزی شود. این موضوع به ندرت ممکن است در عنوان فیلم ها دیده شود.

این نویسنده گذاشتن اسامی خاص روی فیلم ها را موجب ابهام ندانست و توضیح داد: خودم موافق نام های کوتاه هستم چون راحت تر دیده می شود. گذاشتن نام افراد روی فیلم ها موجب ایجاد ابهام و سردرگمی در یافتن درونمایه فیلم نمی شود. به عنوان مثال داریوش مهرجویی فیلم های با نام زنان مانند "پری" و "لیلا" و "سارا" را در کارنامه خود دارد. گذشت زمان نشان داده است که این اسامی به خوبی توانسته با مخاطب ارتباط برقرار کند و در ذهن مردم باقی بماند.

او پیام پنهان در این نام گذاری را تصریح کرد: البته این می تواند نشانگر احترام و نگاه مثبت مهرجویی به بانوان باشد که این نکته نیز در جای خود شایسته توجه است و صرف همین نام گذاری می تواند در سطح عمومی جامعه آثار خوبی داشته باشد.

فرشچی دریافت مشترک مردم از اسامی خاص را متأثر از فرهنگ عمومی جامعه دانست و در این باره گفت: برداشت از برخی اسامی به دلیل استفاده عمومی در جامعه و ادبیات و سینما معنای خاصی را در ذهن مخاطب زنده می کند و می تواند کارکرد نشانه شناسی نیز داشته باشد. به عنوان مثال وقتی نام شخصیتی را "احسان" می گذارند احساس خوبی از شخصیت این فرد در ذهن زنده می شود.

مینو فرشچی در پایان گفت: البته نباید این کارکرد نام را به سمت استفاده ابزاری برد و طوری فرهنگ سازی کرد که مخاطب با شنیدن نام شخصیت ها، آن ها را به دو دسته آدم های خوب و آدم های بد تقسیم کنند.

انتهای پیام/ن.ف