به گزارش سینماپرس؛ این مستندساز و عضو هیات انتخاب بخش ملی یازدهمین جشنواره سینما حقیقت بیان کرد: فرآیند تولید فیلم مستند چند سال زمان می‌برد، در واقع یک مستندساز در هر دو یا سه سال یک بار می‌تواند فیلمی تولید کند؛ البته این به معنای آن نیست که مستندسازان در این حوزه ناتوان هستند و یا امکان و بضاعت تولید فیلم ندارند بلکه ذات فیلم مستند اینگونه است و به مراتب ساختن این نوع فیلم سخت‌تر از فیلم داستانی است. زیرا فیلمنامه مشخص معین نداریم که بخواهید هنرپیشه بیاورید و یا صحنه سازی کنید. البته امروز در برخی از فیلم‌های مستند و یا در قسمت‌های یک فیلم مستند صحنه‌های ساختگی وجود دارد!  

امسال با پدیده‌ای جدید طرف نبودیم

او در ارزیابی مستندهایی که امسال در جشنواره‌ی حقیقت شرکت کرده بودند، گفت: مجموعه فیلم‌های چهل دقیقه به بالای ما که می‌توانست مورد تایید قرار بگیرد و هر پنج رای را از داوران به دست بیاورد بیش از ۱۶ و یا ۱۷ فیلم نبود. من این‌ها را منهای ممیزی‌هایی که به بعضی فیلم‌ها خورد و اجازه نمایش نداشتند اعلام می‌کنم. مستند سازانی که پارسال در جشنواره حضور داشتند، امسال هم مستندهایی ساخته بودند یا حتی مستند سازانی که پارسال نتواستند فیلم‌شان را به جشنواره برسانند امسال حضور داشتند. اما نمی‌توانیم بگوییم امسال یک نفر وارد جشنواره شده و با خودش خبر  آورده که من آدم خاصی هستم و کارهای متفاوتی خواهم ساخت و شما با پدیده‌ای جدید در سینمای مستند طرف هستید.  

او ادامه داد: مجموعه‌ای از بچه‌ها هستند که از سال‌ها پیش وارد حوزه مستند شدند و مدل کارکردنشان با هم متفاوت است ولی در فکر و خلاقیتشان نگاهی سینمایی وجود دارد و از سینماییِ مستندِ کلاسیکِ سال‌های دور ایران فاصله‌گرفته‌اند. سینمای این جوانان و طریقه کارکردنشان برای نسل‌های قبل قابل باور نیست.  

مشکل اصلی حرفه‌ی مستندسازی تبدیل شدن به نوعی کارمندی است

این مستندساز تاکید کرد: مشکل اصلی حرفه ما این است که تبدیل شده است به نوعی کارمندی و مستند سازان پول دولتی دریافت می‌کنند و پول و اعتباری می‌آید که باید خرج شود. قرار هم نیست این پول برگردد. وقتی سرمایه گذار شخصی وجود نداشته باشد، فیلم‌ساز پول دولتی را می‌گیرد و البته هم حق دارد چون طبیعا برای گذاران زندگی به آن نیاز دارد. بسیاری از فیلم‌ها را دیدیم که تهیهکننده داشت اما سرمایه‌گذار و نهاد سرمایه‌گذار  مجهول بود بنابر این مشخص بود که پول از جایی گرفته شده و فیلم ساخته شده است اما خبری از بازگشت سرمایه و ایجاد بازار نیست.  

با حکم آقای حیدریان نه تنها مشکل حل نشد بلکه ...

مظاهری پور همچنین اضافه کرد: ما در دیداری که با آقای حیدریان(رئیس سازمان سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد) داشتیم مباحثی را مطرح کردیم، مثل رتبه بندی مستندسازان و یا بودجه‌های تولیدی و حمایتی به معنای ایجاد صندوق‌های حمایتی و همچنین مشکل معیشت مستند سازان و در نهایت گفتیم برای سینمای مستند نیاز به بازار فروش داریم. ولی رییس سازمان سینمایی فقط گفت که از این به بعد فیلم‌هایی در مرکز گسترش ساخته شود که داکیودراما و پول ساز باشند و بازار فروش داشته باشند. در واقع یکی دیگر از مشکلات ما تهیه و پخش فیلم مستند است. با حکم آقای حیدریان نه تنها مشکل حل نشد بلکه همان سفره نصفه و نیمه هم برچیده خواهد شد.

عضو هیات انتخاب جشنواره حقیقت با اشاره به اینکه "سینمای مستند فاقد چرخه تولید و توزیع کامل است" بیان کرد: شغل ما دستمزد مشخص و تعرفه ندارد. شما از هیچ کارگردان مستندی نمی‌توانید بپرسیدید دقیقا دستمزدش چقدر است!؟ زیرا که این دستمزدها متناسب با بودجه‌های فیلم‌ها تعیین می‌شود. هر حرفه‌ای در وزارت کار دستمزدی دارد. کارکرد صنف همینجا مشخص می‌شود. در واقع مستندسازان همه کارهای یک فیلم را خودشان انجام می‌دهند. شما کارگردان، تهیه کننده یا تدوینگر در حوزه مستند ندارید. یک شخص دارید به عنوان "مستند ساز" که همه کارها را خودش انجام می‌دهد و در جشنواره‌ها شرکت می‌کند تا شاید با پول جایزه آن بتواند دو ماه از زندگی خودش را بگذراند،  استثناها را کنار بگذارید چون ما درباره جامعه مستندسازان صحبت می‌کنیم.  

ارز کشور را در شکل جایزه از کشور خارج نکنیم

او در ادامه افزود: مریم حق‌پناه (مستندساز) در خصوص جوایز اهداء شده می‌گوید: مستند سازان بین‌المللی از نقاط مختلف دنیا که دچار تحریم‌ها و معضلات اقتصادی ما نیستند به جشنواره حقیقت می‌آیند و جوایز چهار هزار یورویی می‌گیرند. اما گران‌ترین جایزه داخلی این جشنواره ۱۲ تا ۱۴ میلیون تومان است. پسندیده است که جوایز بیست میلیون تومانی را به فیلم سازان خودمان بدهیم و ارز کشورمان را در شکل جایزه از کشور خارج نکنیم. اما مستند سازان خودمان به این پول بیشتر نیاز دارند. این تفاوت‌ها باعث ناراحتی مستندسازان شده است.

مظاهری‌پور به این نکته اشاره کرد که مرکز گسترش در مقام تولیدکننده و سیاست‌گذار و بعد برگزار کننده جشنواره حقیقت، نمی‌تواند کارکرد مثبت داشته باشد، ادامه داد: شاید یک مرکز غیر دولتی بتواند با ایجاد صندوق‌های حمایتی اقدام به حمایت از تولید مستند کند اما جایی مثل مرکز گسترش نمی‌تواند سه نقش سیاستگذاری دولتی و تولید و برگزاری جشنواره حقیقت را در یک نقش به عهده داشته باشد و نتیجه آن توسعه و رشد سینمای مستند هم باشد.

این مستند ساز در پایان گفت: جشنواره حقیقت یک جشنواره‌ای است که مستندسازان آن را با همکاری انجمن تهیه‌کنندگان پدید آورده‌اند. در سال ۱۳۸۳ که اتفاقا در آن زمان آقای حیدریان معاونت سینمایی بودند این طرح داده شد و به نتیجه رسید که سینمای مستند برای رقابت یک جشنواره مجزا داشته باشد. این جشنواره توانست رقابت ایجاد کند، همه را دور هم جمع کند و حتی تولید را هم به وجود آورد ولی بازاری ایجاد نکرد، زیرا واحدهای خصوصی سودی دراین سینما نمی‌بینند که بخواهند در آن سرمایه گذاری کنند. این بازار باید توسط سرمایه‌گذاران و پخش‌کنندگان و مستندسازان ایجاد شود. فقط کافی است انحصار همه کارها به واقع از دست دولت خارج شود تا به سینما حقیقت نزدیک شویم.
 

*ایسنا