کیانی که بعد از رد شدن دوباره متن «مرگ در حمام بنفش»، ناچار شد نمایشنامه دیگرش «همسایه آقا» را جایگزین آن کند، درباره سرنوشت «مرگ در حمام بنفش» گفت: «نمی‌دانم این متن در آینده چه سرنوشتی خواهد داشت و اگرچه اجرای آن فعلا مسکوت مانده است ولی برای ما تمام شده نیست. معتقدم کنار گذاشته شدن این متن به دلیل سخت‌گیری، بدبینی و بی‌اعتمادی به هنرمندان بود.»
کارگردان نمایش «مضحکه شبیه قتل» افزود: «امروزه بیش از هر دوره‌ای نسبت به هنرمندان بدبینی وجود دارد و این بدبینی فقط به مدیران هنری برنمی‌گردد بلکه متأسفانه تصمیم‌سازان در سطحی بزرگ‌تر و کلان‌تر نسبت به هنرمندان و آثارشان بی‌اعتماد هستند. به همین دلیل در گذشته آثاری اجرا می‌کردیم که بسیار منتقدانه‌تر از امروز بود و این چنین هم دچار ممیزی نمی‌شد. ممیزی‌های شرایط فعلی نگران‌کننده است و آینده خوشی را برای تئاتر رقم نخواهد زد.»
او گفت: «با حذف آثار ایرانی، نمایشنامههای خارجی و اقتباسی جایگزین می‌شوند زیرا شهر نمی‌تواند خالی از تئاتر بماند. این نمایش‌ها اگرچه ظاهر خوش قواره‌ای دارند اما محتوای آن‌ها هیچ نسبتی با زیست انسان ایرانی کنونی ندارد و از آنجا که نمایشنامههای اورجینال ایرانی ملاک قضاوت آیندگان هستند، آن‌ها متوجه می‌شوند که نمایشنامه‌نویسان امروز نتوانسته‌اند انسان معاصر خود را به درستی بازتاب دهند.»
کیانی که 10 سال پیش نمایش «همسایه آقا» را اجرا کرده بود، درباره بازتولید آن توضیح داد: «بازتولید ذاتا بد نیست، هر چند زمانی که شروع شد مخالفانی داشت در حالی که بازتولید یک نمایش موفق مانند تجدید چاپ یک رمان است اما باید توجه کرد که بازتولید نباید تکرار اثر قبلی باشد. البته بازتولید «همسایه آقا» و «مضحکه شبیه قتل» به دلیل این بود که «مرگ در حمام بنفش» مجوز نگرفت.»
حسین کیانی در ادامه نسبت به نوعی غرب‌زدگی و خودباختگی فرهنگی در تئاتر هشدار داد و آن را به منزله زنگ خطری تلقی کرد که مدت‌هاست به صدا درآمده است.
او گفت: «در حال حاضر حضور یک فرد خارجی اعم از سفیر یا هنرمند در اجرای یک نمایش ارزشمندتر از حضور مخاطبان و هنرمندان ایرانی قلمداد می‌شود و این جای نگرانی دارد زیرا نشان می‌دهد بازگشت عجیبی به خودباختگی فرهنگی داریم. امروزه نوعی غرب‌زدگی را در تئاتر تجربه می‌کنیم و همچنان غربی‌ها را معیار قضاوت و ارزشیابی می‌دانیم.»
کیانی که روز سه‌شنبه، پنجم مردادماه در نشست خبری نمایش «همسایه آقا» در تئاتر باران سخن می‌گفت، در ادامه ابراز تأسف کرد که فرهنگ و هنر همچنان به منزله نوعی تفریح از سوی مسئولان قلمداد می‌شود.
او تصریح کرد: «مسئولان فکر می‌کنند تئاتر برای هنرمندان و اهالی آن نوعی تفریح است و توجه ندارند که این فعالیت محل ارتزاق هنرمند است. بنابراین نگاه به تئاتر به عنوان اوقات فراغت باعث شده این هنر هرگز جدی گرفته نشود در حالی که کاری طاقت‌فرسا است.»
در کنار وزارت ارشاد، دست‌های دیگری هم تاثیر گذارند
در ادامه این نشست، حبیب دهقان‌نسب یکی از بازیگران «همسایه آقا» با اشاره به شرایط فعلی ممیزی آثار هنری گفت: «همه ما می‌دانیم که ممکن است خیلی از کارهایمان مجوز نگیرد و این وضعیت در جامعه ما جاری و ساری است.»
او که در نمایش «همسایه آقا»، نقش حبیب‌الله خادم را بازی می‌کند، با ارائه توضیحی درباره این نقش افزود: «سال‌ها پیش بعضی بازیگران، فقط تئاتر کار می‌کردند اما امروزه به دلیل وضعیت اقتصادی آن‌ها هم جذب سینما و تلویزیون شده‌اند. مسائل اقتصادی باعث شده که بازیگران تئاتر برخلاف میل‌شان به بن‌بست بخورند و از علاقه‌شان دور شوند.»
این بازیگر باسابقه با ابراز تأسف از وضعیت سانسور افزود: «یک متولی به نام ارشاد داریم اما در کنار آن دست‌های دیگری هم تأثیرگذار هستند و این چنین است که یک کنسرت در دقیقه 90 لغو می‌شود، فیلمی از اکران پایین می‌آید یا فیلمی که با مجوز ساخته شده است، اجازه اکران پیدا نمی‌کند.»
کرگدن شده‌ایم
مهدی پاکدل دیگر بازیگر نمایش «همسایه آقا» نیز با اشاره به شرایط تولید و اجرای آثار هنری ابراز عقیده کرد: «تقریبا به کرگدن تبدیل شده‌ایم و رد شدن یک نمایش برای ما عادی شده است. هر روز صبح مثل گلادیاتورها تمرین می‌کنیم چون باید برای همه چیز جنگید و هیچ موقعیتی برای خلاقیت و آفرینش اثر هنری فراهم نیست. حتی در سن 70 سالگی هم باید خود را ثابت کنیم. بنابراین رد شدن یک نمایش گرچه تلخ است اما به آن عادت کرده‌ایم.»
او که در این نمایش نقش جلال‌الدین را بازی می‌کند، با ابراز خرسندی از حضور دوباره‌اش در این نمایش یادآور شد: «همیشه نقش مثبت بازی کرده‌ام اما نقش جلال جزو مثبت‌هایی است که اعصاب‌خوردکن نیست.»
او اضافه کرد: «این روزها ما بازیگران به جای اینکه بیشتر به کارمان فکر کنیم، ذهن‌مان درگیر حواشی است و به تئوریسین‌هایی تبدیل شده‌ایم که درباره مسائل اجتماعی نظر می‌دهیم در حالی که بازیگر دوست دارد درباره نقش‌اش حرف بزند نه معادلات ارزی و حواشی فرهنگی. امیدوارم روزی برسد که ما بازیگران فقط درباره بازیگری حرف بزنیم.»
مشکلات اقتصادی، تئاتری‌ها را به تلویزیون می‌کشاند
امیر دلاوری دیگر بازیگر نمایش نیز گفت: «تلاش می‌کنم وقتی نقشی را می‌پذیرم، سراغ کارهای دیگر نروم و تمرکزم را بر خلق آن شخصیت بگذارم اما گاهی می‌بینیم که با رد شدن آن نمایش تمام تلاش و تمرکزم هدر می‌رود.»
او که نقش حجت را در این نمایش بازی می‌کند، افزود: «دوست دارم بیش از این تئاتر کار کنم اما مشکل کمبود بودجه ما را وا می‌دارد به سمت تلویزیون برویم و از علاقه اصلی‌مان دور شویم.»
برای تئاتر هزینه نمی‌کنند
فریده سپاه‌منصور که در این نمایش نقش مادری سخت‌گیر به نام قافله‌باجی را بازی می‌کند، درباره مشکلات امروز هنرمندان تئاتر گفت: «بازیگر تئاتر همیشه مشکل دارد. ما همیشه عاشقیم و مسئولان هم هیچ‌وقت امکاناتی به ما نمی‌دهند. حتی مردمی هم که ادعا دارند عاشق تئاتر هستند، دنبال بلیت مهمان هستند و نمی‌خواهند برای تئاتر دیدن هزینه کنند.»
شهرام حقیقت‌دوست بازیگر نقش محرم نیز گفت: «این نقش چندان پیچیده نیست و اجرای دوباره نمایش «همسایه آقا» را خوش یمن می‌دانم و امیدوارم اقتباسی سینمایی از این اثر را داشته باشیم، حتی اگر شده برای ساخت فیلم آن، خانه‌ام را بفروشم!»
این بازیگر نیز با ابراز تأسف از شرایط دشواری که بعد از رد شدن یک اثر هنری ایجاد می‌شود، افزود: «این شرایط باعث می‌شود بازیگران احساس امنیت نکنند و دلسرد شوند و فقط در آثار بی‌بو و بی‌خاصیت حضور داشته باشند.»
او اضافه کرد: «حس ناخوشایندی است که وقتی کاری را شروع می‌کنیم، هر لحظه منتظر رد شدن آن باشیم و همین حس ناخوشایند باعث می‌شود با تمام انرژی و انگیزه‌مان سراغ کار نرویم.»
حقیقت‌دوست با اشاره به علاقه‌اش به نمایشنامه «مرگ در حمام بنفش» افزود: «آن اثر متن پیچیده‌ای نیست و بسیار تلخ است که یکسری افراد با سلیقه‌های خاص خودشان کارها را می‌بینند و چون نمی‌توانند شرایط را مدیریت کنند با رد کردن کامل یک نمایشنامه زمان و زحمات یک گروه را هدر می‌دهند.»
هجده سال حضور در کنار کیانی
رویا میرعلمی بازیگر نقش کبوتر و همسر حسین کیانی نیز با تأیید سخنان دیگر بازیگران افزود: « 18 سال است کنار حسین کیانی هستم و تمام زحماتی را که برای نگارش یک متن می‌کشد، می‌بینم. متأسفم امروزه کارهای تئاتر ما بسیار بی‌بو و بی‌خاصیت شده که هیچ ربطی به جامعه ما ندارد.»
او اضافه کرد: «به جز دوره اصلاحات گروه ما همیشه دچار مشکل ممیزی شده است و همین نمایش «همسایه آقا» در اولین اجرای خود فقط 17 شب اجرا شد زیرا از سوی برخی نشریات برایش حاشیه به وجود آمد. اما حسین کیانی با حجب و حیایی که دارد، هرگز دوست ندارد موج‌سواری و سوءاستفاده کند. هر چند این روزها افراد سربه‌زیر بیشتر با این برخوردها روبرو می‌شوند.»
میرعلمی با بیان اینکه هیچ آینده خوبی برای تئاتر نمی‌بینم، اضافه کرد: «یک گروه حرفه‌ای بعد از رد شدن کارش فقط دو هفته فرصت دارد تا کار دیگری را آماده اجرا کند اما تماشاگری که از این شرایط بی‌خبر است، انتظار یک کار درخشان دارد و همه این‌ها فشار زیادی را به آن گروه تحمیل می‌کند.»
او نقش کبوتر را یکی از نقش‌های ویژه، خاطره‌انگیز و دوست‌داشتنی در کارنامه بازیگری‌اش توصیف کرد و افزود: «کبوتر نقش مثبتی است اما مثبت تلویزیونی نیست و شیطنت‌های بامزه‌ای دارد.»
حاشیه‌ها تمرکز و انگیزه‌مان را می‌گیرد
علیرضا آرا دیگر بازیگر نمایش که چهارمین تجربه حضور در نمایشی به کارگردانی حسین کیانی را از سر می گذراند نیز خاطرنشان کرد: «هر بازیگری برای رسیدن به نقش نیازمند دست‌کم 25 روز تمرین است اما در شرایط فعلی، ناچاریم 10 روزه این مسیر را طی کنیم و حاشیه‌های کار آنقدر بازیگر را درگیر می‌کند که تمرکز و انگیزه‌اش را از دست می‌دهد.»
در این نشست خاطره اسدی که به تازگی به گروه بازیگران این نمایش پیوسته است با ابراز خرسندی از حضور در این نمایش ادامه داد: «بازی در تئاتر باعث می‌شود که بازیگر بتواند توانایی‌های خود را ارزیابی کند.»
همچنین حسین کیانی بعد از سخنان بازیگران نمایش‌اش با ابراز تأسف از اینکه هنرمندان به رد شدن کارهایشان عادت کرده‌اند، اضافه کرد: «این شرایط مستمسکی است برای سخت‌گیری‌های بیشتر و اثر بدش این است که حساسیت هنری و هنرمند به مرور از بین می‌رود، در حالی که مهمترین تفاوت یک هنرمند با یک فرد عادی در حساسیتی است که در مواجهه با پدیده‌های اجتماعی دارد. همین حساسیت است که در هنرمند به دغدغه، اندیشه و خلق اثر هنری تبدیل می‌شود. متأسفانه وقتی این حساسیت نسبت به پدیده‌های پیرامون ما از بین برود، شاهد آثار هنری نازلی خواهیم بود که هیچ ربطی به ما ندارد.»
کیانی همچنین توضیحاتی درباره تغییرات این نمایش نسبت به اجرای 10 سال پیش ارائه کرد و افزود: «طبیعت تئاتر در زنده بودن و پویایی آن است و همین موضوع باعث می‌شود، تئاتر با نقاشی یا فیلم متفاوت باشد.»
نمایش «همسایه آقا» از 10 مرداد ساعت 21 در تئاتر باران به نشانی خیابان فلسطین جنوبی، نرسیده به شهدای ژاندارمری به صحنه می‌رود. اجرای این نمایش تا 22 شهریورماه ادامه خواهد داشت.
ارسال نظر