پخش تبلیغات فیلم‌های سینمایی از شبکه‌های ماهواره‌ای فارسی زبان در دی ماه در صدر اخبار قرار گرفت. زمانی این موضوع در در معرض توجه‌ها واقع شد که دادستانی کل کشور از گروهی تهیه کنندگان درخواست کردند تا در دادسرای فرهنگ و رسانه حضور پیدا کنند و درباره پخش تبلیغات فیلم‌هایشان در شبکه‌های ماهواره‌ای فارسی زبان توضیحاتی ارائه کنند.

بعد از آن جلسه گفته می‌شد حمایت‌هایی از سینماگران ایرانی صورت خواهد گرفت که مجبور نشوند به دلیل هزینه بالای تبلیغ در شبکه‌های داخلی سراغ ماهواره بروند. اغلب تهیه کنندگان متفق القول هستند که با دستور و ممنوعیت چندان نمی‌توان جلوی این تبلیغات را گرفت، آن چیزی که اصلا نیاز به تبلیغ در شبکه‌های ماهواره‌ای را از بین می‌برد شرایط مساعد تبلیغ فیلم‌ها در شبکه‌های داخلی است. بنابراین راه حل منطقی کوتاه آمدن صدا و سیما محسوب می‌شود، اینکه صدا و سیما وضعیت ساده تری برای تبلیغ فیلم‌ها فراهم کند.

نکته در این جاست که تاثیر تبلیغات ماهواره‌ای روی فروش فیلم‌ها کاملا واضح است به این ترتیب که فیلم سینمایی «کوچه بی نام» در روزهای بعد از برگزاری جشنواره فیلم فجر که عملا زمان رکود اکران محسوب می‌شود، توانسته از امکان تبلیغات ماهواره‌ای بهره بگیرد و مخاطبان بسیاری را راهی سالن سینما کند. اما این یک برداشت مستند است که الزاما تبلیغات ماهواره‌ای برای همه فیلم‌ها مخاطب نمی‌آورد، همان طور که فیلم‌های «متل قو» و «پایان خدمت» هر دو تبلیغات ماهواره‌ای داشتند، اما به فروش چشم گیری دست پیدا نکردند.
 

اما یکی از دلایلی که به عنوان زمینه‌ای که موجب شد فروش فیلم‌های سینمایی در نوروز گذشته بسیار بالا برود همین تبلیغ فیلم‌های سینمایی در شبکه‌های ماهواره‌ای بود. بسیاری این تحلیل را ارائه کردند که تبلیغ فیلم‌ها در ماهواره زمینه بسیار مناسبی برای اطلاع مخاطبان از فیلم‎‎های روی پرده سینما بوجود آورده است و بر اساس همین تبلیغات است که مخاطبان به سالن سینما می‎روند و به تماشای این آثار می‌نشینند. البته بارها تحلیل گران فروش فیلم‌های سینمایی و خود اهالی سینما تاکید کردند که نمی‌توان کل فروش خوب نوروز را متاثر از تبلیغات ماهواره‌ای دانست، اما این جریان تاثیر بسیار قابل توجهی در میزان فروش فیلم ها داشته است.

*شورای صنفی نمایش هیچ وظیفه‌ای ندارد

ماجرای پخش تبلیغات ماهواره ای فیلم های سینمایی موجب شد میدان ارک صبح شنبه بیست و ششم دی ماه میزبان جمعی از تهیه کنندگانی که در ماه های گذشته تیزرهای فیلم های سینمایی شان در شبکه های ماهواره ای پخش شده بود. غلامرضا موسوی، محمد نشاط، هاتف علیمردانی، بیژن امکانیان، سیدجمال ساداتیان، مهران برومند و محمد امامی تهیه کنندگانی بودند که در این جلسه حضور داشتند و همچنین حبیب ایل بیگی معاون نظارت و ارزشیابی سازمان سینمایی هم سینماگران را در این دیدار همراهی کردند. گویا آنچه در نتیجه این جلسه به دست آمده تاکید بر ممنوعیت تبلیغات در ماهواره و ایجاد زمینه مناسب تر برای تبلیغات در ایران بود.
 

موضوع این تبلیغات در جلسات شورای صنفی نمایش هم مطرح شد، اما مسئولان در این شورا بر این موضوع تاکید دارند که این مسئله و رسیدگی به آن ارتباطی به این شورا پیدا نمی کند. یکی از اعضای شورای صنفی نمایش درباره این موضوع دیدگاه خود را چنین بیان کرده بود: «شورای صنفی نمایش وظیفه ندارد که نحوه تبلیغات فیلم ها را رصد و تحلیل کند، مگر اینکه از سمت وزارت ارشاد دستور العمل ابلاغ شود. بهتز است در شرایط کنونی سینما که وضعیت اکران برخی فیلم ها مساعد نیست به این آتش دامن زده نشود.»

غلامرضا فرجی سخنگوی شورا نیز در گفت و گویی با «سینما» بر این موضوع تاکید کرد که اصلا وظیفه ای در این زمینه بر عهده شورای صنفی نیست مگر این که دستوری از سوی مسئولان ارشاد آمده باشد.
 

*نسبت سینمای ایران و شبکه های ماهواره‌ای

به گزارش سینما،سال‌ها قبل یعنی اوایل دهه 80 که شبکه های ماهواره‌ای فارسی زبان در حال شکل گیری بود و تعدادی از فیلم‌های ایرانی روی آنتن ماهواره می رفتند، این وضعیت نمایش فیلم های ایرانی در ماهواره های فارسی زبان اعتراض جمع گسترده ای از تهیه کنندگان را به همراه داشت. ریشه دار شدن این بحث و گسترش آن در فضاهای مختلف مطبوعاتی و جمع‌های مدیریتی بود که موجب شد بارها نبود حق کپی رایت در ایران یادآوری شود و در مقاطعی مجلس اقداماتی برای تنظیم این قانون انجام می دهد. اعتراض های گسترده تهیه کنندگان و کارگردانان به این روند نمایش فیلم های ایرانی در شبکه های ماهواره‌ای فارسی زبان موجب شد این اتفاق کم تر و کم تر در شبکه‌ها رخ دهد تا جایی که امروز چندان اعتراضی در این زمینه از سوی تهیه کنندگان و سینماگران شنیده نمی‌شود.
 

به نظر می‌رسد اعتراض‌هایی که در گذشته رخ داده بود توانسته بود تا حدود زیادی نمایش‌های فیلم‌های ایرانی را در این شکل و شمایل کم رنگ کند. به مرور نسبت سینمای ایران با شبکه‌های ماهواره‌ای تغییر پیدا کرد، به این ترتیب اگر زمانی این شبکه‌ها با پخش غیر قانونی فیلم های ایرانی تهدیدی برای سینمای ایران محسوب می‌شدند، امروز نقش متفاوتی ایفا می‌کنند، همین شبکه های ماهواره ای فارسی زبان در وضعیتی که شبکه‌های تلویزیون داخلی با اما و اگر بسیار و هزینه بالای تبلیغات فیلم ها را پخش می کنند، شبکه های ماهواره ای با هزینه اندک و به دفعات آثار ایرانی را تبلیغ می کنند. در چند ماه اخیر  به نظر می‌رسد  پخش شدن تبلیغ فیلم های سینمایی از ماهواره ها بسیار بیشتر از آنچه که تصور می شد نتیجه داشته و رونق چشمگیری را در فروش فیلم های سینمای ایران به وجود آورده است؛ اما مسئولان روی خوشی به این اتفاق نشان نمی‌دهند. بعد از گام نخست که تذکر به تهیه کنندگان بود، حالا نوبت به احضار تهیه کنندگان به دادگاه و تصمیم به ممنوع الکاری آن‌ها گرفته شده است.

به این ترتیب که تهیه کنندگانی که به دادگاه رفته‌اند، در صورت تکرار پخش تیزر فیلم هایشان از تلویزیون به مدت یک سال از دریافت پروانه ساخت محروم خواهند شد و به نظر نمی رسد این محرومیت چندان قابل چشم پوشی باشد. بر همین اساس است که تصور می شود واکنش این بار مسئولان تا حدود زیادی موجب کم رنگ شدن تبلیغات ماهواره‌ای شود.

منبع: مشرق