سه‌شنبه ۱۳ بهمن ۱۳۹۴ - ۲۳:۴۲

تحلیلی بر نخستین تولید برون مرزی انجمن سینمای دفاع مقدس

«جشن تولدِ» سینمای استراتژیکِ سال ۱۳۹۴ / اتفاقی «زیبا و شجاعانه» در دوران پس و پیش از برجام

جشن تولد

سینماپرس: فاطمه سادات ناظمی/ «جشن تولد» به گونه ای ویژه اتفاقی شجاعانه است؛ اتفاقی شجاعانه در فضای کنونی صنعت سینما؛ صنعتی که هم چون سایر صنایع کشور، با موضوع رکود دست به گریبان بوده و شرایط پس و پیش برجام نیز تغییری در حال بَد آن ایجاد نساخته است.

 جشن تولد را می توان نخستین اکران جدی سینمای ایران، پس از دست گرمی های روز نخست کاخ جشنواره قلمداد نمود. اکرانی که علایم حیات سینمای استراتژیک را در شرایطی که تصور مرگ این سبک از فیلم سازی بر عرصه ی مدیریتی سینمایی کشور حاکم است را به خوبی فریاد زد و به نوعی نوید اتفاقی خوب در شرایط کنونی سینمای ایران گردید؛ اتفاقی زیبا و البته شجاعانه.

جشن تولد اتفاقی زیبا بود به این جهت که نشان داد تفکر ساخت آثار استراتژیک و دغدغه ی تولید این گونه آثار هم چنان برای سینماگر ایرانی اولویت دارد؛ سینماگری که چشم انداز کوتاه مدت خود را جهت رونق عرصه ی سینمای ملی از دست داده و این در حالی است که شرایط کنونی سینمای ایران به صورتی واضح، بیکاری عمده فعالان صنعت-هنر-رسانه ی سینما را موید و در عین حال اشتغال مفرط برخی از ما بهترانِ من و تو ساز و ... را نشان می دهد.

جشن تولد با بضاعت هرچند محدود خود توانست به زیبایی این واقعیت را بیان نماید که تولید آثار سینمایی با رویکرد استراتژیک، دغدغه ای است که به گونه ای اصولی و بنیانی به نسل جوان سینمای ایران منتقل گردیده و موجب شده تا ایشان را به این سطح از بلوغ برساند که با بهره گیری از توان و تجربه ی سینماگران متعهدی چون فیوضی و کاوری، اقدام به خلق آثاری این چنینی کنند.

بی ترید خط مشی سینمای استراتژیک طلب می نماید تا سینماگر ایرانی، قدری سر از گریبان بیرون آورد و مقداری بر حول و حوش خود نگاه نموده و به دور از سرک کشی های شبه فرانسوی به زندگی های خصوصی این و آن های واقعی و خیالی دور و بر خویش، در بسترهای تکراری فیلم فارسی و ...، ذره ای بر نگاه خود افق دهد و زاویه دید خود را از آنالیز گیشه و بروزرسانی دیالوگ های منورالفکرانه و ... به مسایل کلی و با اهمیت تری همچون تحولات پیچیده ی جهانی و منطقه ای، ارتقاء بخشد و این در حالی است که جشن تولد با وجود تمام ضعف های فیلمنامه ای خود، به گونه ای قابل قبول از عهده ی چنین کاری برآمده و با تصویرسازی از زندگی عادی خانواده ی ابورشاد، نوع مواجهه ی عموم مردم سوریه را با پدیده ی تکفیری ها نشان داده و هر چند ضعیف، چرایی ضرورت یاری انسان ایرانی را به این ملت مظلوم بیان می دارد.

اما جشن تولد به گونه ای ویژه اتفاقی شجاعانه بود؛ اتفاقی شجاعانه در فضای کنونی صنعت سینما؛ صنعتی که هم چون سایر صنایع کشور، با موضوع رکود دست به گریبان بوده و شرایط پس و پیشی برجام نیز تغییری در حال بَد آن ایجاد نساخته است؛ شرایطی ویژه که بیش از دوسال است هر سرمایه گذاری را به محافظه کاری کشانده و سرمایه گذاری بخش خصوصی در بانک و استفاده از سودهای ۲۰ درصدی و ... را تنها تدبیر بی تدبیری حال حاضر می نمایاند؛ اتفاقی شجاعانه که طی آن روحیه ی انقلابی با عشق به سینمای اصیل ایران اسلامی، بخش خصوصی را به عرصه تولید آثار استراتژیک کشاند و دغدغه ی انقلابی موجب گردید تا عباس لاجوردی روایت مستند خویش را در بستر دراماتیک پیگیری کرده و نخستین اثر سینمایی خود را با زوایه ای این چنینی خلق نماید.

جشن تولد اتفاقی شجاعانه است که طی آن مخاطب با محوریت نوجوانی به نام رشاد، با بخش محدودی از تحولات در حال جریان در سوریه و پلیدی گروه های تکفیری آشنا می شود؛ جشن تولد ماجرای تولد دختر بچه ای سوری به نام رقیه است که با خانواده ی خود در منطقه ی زینبیه ی دمشق زندگی می کند و هنگام برگزاری جشن سالروز تولدش درگیر حضور تکفیری ها در منطقه و در خانه ی خویش می شود؛ درگیری ای که طی آن ضمن از دست دادن پدر خود، فرحان و مادر بزرگ خویش(ام فرهان)، دوست فلسطینی خود جیهان را نیز از دست می دهد.

البته همانگونه که اشاره شد، تمرکز داستان بر روی رشاد، برادر رقیه است که با روحیه ی شاد و شلوغی های دوران نوجوانی، در ابتدا همت خود را بر فراهم سازی اسباب جشن تولد خواهر متمرکز ساخته و پس از شروع درگیری ها به سراغ پدر بزرگ رفته و شوق داشتن اسلحه و دفاع از خود و خانواده را نمایندگی می نماید که در نهایت با شهادت پدر فرهان، وراثت اسلحه ی او را بر عهده گرفته و به دفاع از حریم حرم خانواده ی خود به سبب پناه به حرم حضرت زینب سلام الله علیها می پردازد.

جشن تولد سوای نظر از تمام ابعاد زیبا و شجاعانه اش، هم چون بسیاری از آثار سینمای ایران ضعف های خاص خود را دارد که در نهایت حسرت هر منتقدی را به همراه خواهد داشت؛ حسرتی که موجب می شود تا منتقد پس از اتمام اثر آرزو کند که ای کاش فیلم نامه همت بیشتری را در  جهت تبیین چرایی گزارش جشن تولد رقیه مبذول می داشت؛ ای کاش فیلم نامه رابطه ی منطقی تری میان شریفه ی فلسطینی و دخترش جیهان و پسرش جهاد با خانواده ی ابورشاد برقرار می ساخت و یا حداقل مراسم جشن تولد را به گونه ای دیگر ترسیم می نمود و ...؛ ای کاش فیلم نامه می توانست دلیل قابل قبولی برای چرایی تسط دو ایرانی به چنین گویش فصیح و روان عربی سوری بیان کرده و اصولا منطقی باورپذیرتر برای چرایی حضور مهدی و علی، آن هم به همراه خانواده و در شرایطی چنین ملتهب در این کشور ترسیم نماید؛ ای کاش شریفه آن گونه که برای جهاد دل نگران بود و مرگ او را غیر قابل قبول می دانست، کمی هم به نگرانی خود برای دخترش جیحان و دل مشغولی برای همسر فلسطینی اش می افزود و به ترسیم چرایی خواسته ی دفن دخترش در جوار بارگاه حضرت زینب سلام الله علیها می پرداخت؛ ای کاش اثر بیش  تر به سیر دگرگونی قناد محل و تبدیل یک شبه ی او به یک چریک و نظامی تمام عیار اشاره می کرد و کمی بیشتر در ترسیم پلان های مربوط به حضور رشاد در بارگاه حضرت زینب سلام الله علیها توجه می نمود و واقعیت هایی همچون حمله ی تکفیری ها به گنبد مطهر ایشان را به گونه ای منطقی تر و البته باورپذیرتر روایت می کرد.

اگرچه جشن تولد حاضر با جشن تولد مطلوب فاصله هایی دارد که کم نمودن آن پشتیبانی و حمایت های بیشتری را بویژه از سوی نهادهای مسئول طلب می کند، اما در مجموع اثر به گونه ای خاص در چارچوب یک روایت سینمایی قابل دفاع و قابل قبول بوده و در این میان به هیچ عنوان نمی توان چشم بر بازی های خوب و روان اثر پوشاند و جوانب موفق تکنیکی آن را به سبب فرم دل نشین و مخاطب پذیرش نادیده گرفت؛ اثری که قطع به یقین ورژنی سوری برای بازمانده در ژانر سینمای برون مرزی خواهد بود و اخلاص عوامل و دغدغه ی انقلابی سازندگان آن، پیشا پیش ماندگاری جشن تولد را در میان آثار به جای مانده در گونه ی سینمای استراتژیک ایران تضمین کرده است.

نظرات

  • زهرا ۱۳۹۴/۱۱/۲۳ - ۲۲:۵۲
    0 0
    فیلم خیلی خوبی بود

ارسال نظر

شما در حال ارسال پاسخ به نظر « » می‌باشید.