چهارشنبه ۱۹ فروردین ۱۳۹۴ - ۱۴:۴۲

در مصاحبه با سینماپرس مطرح شد

روایت متفاوت «عباس رافعی» از شخصیت حکیمانه سید شهیدان اهل قلم/ نام مستعار شهید آوینی چه بود؟

عباس رافعی در پنجمین روز بیستمین نمایشگاه مطبوعات و خبرگزاری‌ها

سینماپرس: عباس رافعی کارگردان سینما همزمان با فرا رسیدن سالروز شهادت شهید آوینی گفت: بسیاری از دوستان «شهید آوینی» او را مصادره کرده و سعی کرده اند فقط در حوزه های دینی او را محدود کند، آقا مرتضی معتقد بود که فیلمی مثل «خانه دوست کجاست» می تواند دینی باشد چرا که درباره فداکاری آموزه اخلاقی و ایثار است.

 وی در گفت‌وگو با خبرنگار سينماپرس در مورد سينمای مردمی و ديدگاه شهيد مرتضي آوينی اظهار داشت: بسیاری از كسانی كه بعد از شهادت سید مرتضی آوینی درباره ايشان سخن گفتند و نوشتند؛ خواسته و ناخواسته او را مصادره کرده و سعی کردند فقط  در يك قاب محدود به تماشای او بنشينند.

رافعی ادامه داد: شهيد آوينی همان اندازه كه در بسط و گسترش سينمای اشراقی و مبانی نظری سينما می نوشت در باب تكنيك های روايت در سينما و روش تقطيع (دكوپاژ) مناسب برای حداكثر تأثير بر مخاطب نیز دست به قلم میشد؛ چرا كه او معتقد بود برای بنيانگذاری سينمای ملی نبايد تنها به مبانی نظری پرداخت بلكه شيوه اجرا را نيز متناسب با همان مبانی نظری بايد آموخت.  

 این کارگردان سینما در ادامه بیان داشت: شايد كسی نداند سید مرتضی آوینی قبل از نوشتن مقالات معروفش كه بعدها در كتاب «آينه جادو» منتشر شد و همچنین نگارش نقدهايش، بالغ بر صدها ساعت فيلم تدوين كرد و به همان ميزان در مقام كارگردان پشت دوربين رفته بود؛ به همين دليل شيوه های اجرایی كه درباره كارگردانی، تدوين و فيلمنامه می گفت و می نوشت تا به امروز بسيار كاربردی است كه متاسفانه همچنان مغفول مانده است.

کارگردان فیلم سینمایی «آوازهای سرزمین من» یادآور شد: در طول این سال ها دوستان و همراهان شهید مرتضی آوینی کمتر درباره اين بخش از تجربيات او صحبت کردند، من شاهد این ماجرا هستم کسانی درباره شهید آوینی صحبت کرده و مقاله نوشتند که شاید تنها یک یا دوبار او را از نزدیک دیده بودند اما من این افتخار را داشتم که چندین سال با آقا مرتضی در حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی، مجله سوره و دفتر مطالعات دینی از نزدیک همکاری داشته باشم.

رافعی در ادامه افزود: شهید آوینی در حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی پایه گذار دفتر مطالعات دینی بود و در مجله سوره کمتر کسی می داند که ایشان علاوه بر اینکه در مجله مطلبی می نوشتند با اسم مستعار «فرهاد گلزار» در مجله سوره نقد فیلم هم می نوشتند.

کارگردان «راز مینا» خاطرنشان کرد: برخی از اینکه شهید آوینی برای برخی فیلم ها می نوشت تعجب می کردند؛ رفتار او در این زمینه کاملاً مغایر با سایر منتقدان امروز است که نوشتن و حتی دیدن برخی فیلم ها را عیب می دانند ولی آقا مرتضی تمام فیلم های سینمای ایران را می دید و درباره هریک از آن ها حرف برای گفتن داشت.

وی گفت:من شاهد بودم بسیاری از دوستان نزد آقا مرتضی می آمدند و می گفتند که «راستی فرهاد گلزار هم خوب می نویسد»! يك قراری بگذار با او ملاقاتی داشته باشیم  و سید مرتضی تنها در مقابل این صحبت ها لبخند می زد.

این کارگردان سینما درباره مهم ترین نقد شهید آوینی گفت: نقدهایی که آقا مرتضی برای فیلم های عباس کیارستمی می نوشت مهم ترین نقدهای او به شمار می رود؛ وی در آن نوشته ها نشانه شناسی های جالبی نسبت به آثار او داشت، در مقابل اگرچه مسعود فراستی در مجله سوره سینما به شدت سینمای کیارستمی را نقد می کرد ولی شهید آوینی سعی می کرد با فیلم های عباس کیارستمی منصفانه رفتار کند و روابط علت و معلولی حاكم بر ساخت چنين فيلم هايی را مورد بررسی قرار دهد.

رافعی با بیان اینکه روایت فتح منبع خوبی برای جلوگیری از تحریف دفاع مقدس است توضیح داد: کارهای شهید آوینی درباره دفاع مقدس بدون واسطه تصویری از جنگ داشت و معتقد بود که سینما حجابی است که ممکن است روح دفاع مقدس به واسطه حجاب منتقل نشود، به همین دلیل تکنیک را خیلی غریزی در فیلم هایش به کار برد و تصمیم می گرفت کمتر فیلم هایش را مونتاژ کند و از تکنیک نمای بلند بیشتر استفاده می کرد.

وی تصریح کرد: اگر فیلم های روایت فتح را ببینیم در برخی صحنه ها تصویر محو می شود، یا فیلمبردار به زمین می افتد، اما می بینیم که او تصمیم می گرفت همان را پخش کند، بعدها کتاب «آندره بازن» را که خواندم، مشاهده کردم که وی در آن درباره تکنیک نمای بلند نوشته است و من وقتی از آقا مرتضی پرسیدم این کتاب را خوانده بودی؟ ایشان در پاسخ گفت «این حرفی که آندره بازن گفته را ما در فيلم هايمان انجام دادیم».

کارگردان «آفتاب بر همه یکسان می تابد» با بیان اینکه مرتضی آوینی تکنیک‌ها را به صورت غریزی کشف می کرد گفت: اکنون فیلمسازان در آثارشان سعی می کنند که با صدای بلند بگویند که ما داریم فیلم می سازیم و از زوایه های عجیب تصویر می گیرند در حالی که تکنیک شهید مرتضی آوینی این بود که مخاطب در صحنه حضور دارد، شهید آوینی بی واسطه بامخاطب ارتباط برقرار می کرد، این درسی از اوست که کمتر به آن توجه شده است.

وی ادامه داد: اکنون در آثار سینمایی تلاش نمی شود که روح قهرمانان و پایداری دفاع مقدس منتقل شود و بیشتر تصمیم گرفته می شوند تنها موقعیت ایجاد کنند چرا که موقعیت آفرینی با شخصیت آفرینی تفاوت زیادی دارد، تماشاگر به سینما می‌رود تا شخصیت ببیند که الگو بگیرد به همین دلیل در تاریخ سینمای جهان فیلم هایی که یک شحصیت داشتند و نام شخصیت را حمل می کردند بیشتر با آن ها ارتباط برقرار کردیم.

 کارگردان «کیمیا و خاک» یادآور شد: ما شخصیت های بزرگی در دفاع مقدس داشتیم که اگر جنگ انجام نمی‌شد، این شخصیت ها در تاریخ اجتماعی ما می توانستند نقش های ویژه‌ای را عهده دار شوند مثل: شهید باکری و مصطفی چمران که می توانستند در تاریخ اجتماعی ایران تغییر ایجاد کنند، همچنان که ما در تاریخ گذشته مان چنین شخصیت هایی داریم که در زمینه ادبیات و ریاضیات توانستند یک اتفاقات مهمی را رقم بزنند.

وی تصریح کرد: شهید آوینی شخصیتی بود که همیشه خودش می گفت که «من از یک راه طی شده آمده ام» و ای كاش فرصت می شد و اين راه طَی شده را به تفسير می نشستيم؛ از آنجایی که شهید آوینی در دانشکده هنرهای زیبا رشته معماری خوانده بود و در این دانشکده همه هنرها را پی گیری کرده و با اكثر روشنفكران زمانه خويش محشور بود، اما می‌بینیم بعد از انقلاب شکوهمند اسلامی همه هنرها  و آن آدم ها را کنار می گذارد.

رافعی ادامه داد: مرتضی آوینی در برابر بحث های روشنفکری عصرخودش حیران نمی شد، چرا كه خود سال ها قبل آن راه را طَی كرده بود، ایشان به دلیل آموزه های اخلاقی و دینی که داشت حکیم بود و تلاش می کرد با در نظر گرفتن آموزه های دینی برای دنیای امروز راهکاری اجرایی بیاندیشد.

کارگردان فیلم سینمایی «آیه های زمین» یادآور شد: وقتی آقا مرتضی هدیه‌ای مثل کتاب به من اهدا می کرد برایم می نوشت که «عباس جز برای خدا کاری مکن» یعنی هرکاری انجام می دهید در وهله اول خدا را در نظر بگیرید.

کارگردان فیلم سینمایی «آزاد راه» در پاسخ به اینکه کدام نظریه شهید آوینی می تواند  راهگشای امروز سینمای ما باشد توضیح داد: دیدگاه کلی شهید آوینی این بود که فقط به تکنیک های کلیشه ای سینما اکتفا نکنیم و فیلمی بسازیم که در جهت حداکثر تاثیر روی مخاطب تولید شده باشد؛ حتی اگر به ما بگویند که به لحاظ قانون سینما، این کار اشتباه است.

 

ارسال نظر

شما در حال ارسال پاسخ به نظر « » می‌باشید.