چهارشنبه ۳ اردیبهشت ۱۳۹۳ - ۱۲:۱۶

در نخستین روز همایش حكمت هنر انقلاب؛

شاه حسینی: بنیادهای تئوریک تدریس ما در هنر الحادی است/ از ریشه های هنر دینی غافل شده ایم

مجید شاه حسینی

سینماپرس: رئیس سابق بنیاد سینمایی فارابی گفت: بنیادهای تئوریك تدریس هنر ما الحادی است و به همین سبب است كه از ریشه های هنر دینی غافل شده ایم. یونان زدگی باعث شد قطار انقلاب در زمینه فرهنگ و هنر سرعتی كمتر از حد انتظار داشته باشد. مبانی تئوریك آنها را تدریس می كنیم و بعد در عجبیم كه چرا هنرهای ما ظرف مناسبی برای هنر دینی نیستند.

بنابراین گزارش، عصر سه شنبه، دوم اردیبهشت ماه و در اولین روز از همایش حكمت و هنر انقلاب، مجید شاه حسینی  با موضوع «ضرورت یونان زدایی از هنر دینی» به ارائه سخن پرداخت.

وی محور نقدهای خود به اصول مبانی و غایات هنر یونانی را نقد و بررسی كتاب «شاخه زرین» جیمز فریزر قرار داد و گفت: حدودا نیمی از این كتاب به معرفی هنر دینی یونان اختصاص یافته است و امروز ما نیازمند یونان زدایی جدی از فضای هنر در فضای آكادمیك كشور هستیم.

شاه حسینی با بیان اینكه امروز هنر یونانی در دانشگاه های كشور ما بسیار مهم و بلكه مقدس شده بر ضرورت این تابوشكنی تصریح كرد و كفت: بسیاری از گله های امروز ما از سینما و تلویزیون در واقع گله هایی است كه از هنر یونان داریم. در كشور ما یونان را با فلسفه اش می شناسند و می ستایند اما حقیقت آن است كه در شاخه های مختلف هنری هم از درام گرفته تا پیكرتراشی، نقاشی و موسیقی، فضای آكادمیك هنر ما به شدت تقلیدی و وارداتی و معطوف به یونان است. 

این پژوهشگر سینما گفت: بعد از انقلاب با هنر هم رفتاری مانند دیگر علوم وارداتی داشتیم و حتی بعد از انقلاب فرهنگی هم همان متون غربی را در دانشگاه ها تدریس كردیم و مبانی زیباشناسی هنر یونانی را بدون تامل در ساحت هنر خود پذیرفتیم و حتی به تجربه ناقدان آنها هم توجه نكردیم و این شد كه انقلاب بعد از 35 سال با وجود احراز توفیقاتی چند میراث هنر دینی را به دنیا عرضه نكرد و یكی از دلایل اصلی آن هژمونی هنر یونانی بود كه بی چون و چرا آن را پذیرفتیم.

وی با مروری بر برخی از مفاد و مضامین كتاب «شاخه زرین» جیمز فریزر، گفت: حتی در زیرعنوان این كتاب یعنی «پژوهشی در جادو و دین» جاد بر دین مقدم شده است. فریزر در واقع دین را همان باور قریب به جهل بشر می داند كه از جادو برخاسته در اسطوره نمود یافته و سرانجام در دین ممثل شده است. او نقطه ثقل اثر خود را بر مفاهیم یونانی گذاشته و كوشیده است با برقراری شباهت بین باورهای اسطوره ای و آموزه های كتاب مقدس آنها را تداوم یك مسیر تلقی كند.

شاه حسینی با بیان اینكه «شاخه زرین» در كنار آثار داروین و ماركس مانیفست بسیاری از دانشمندان و هنرمندان آن دوره شد، گفت: حرف فریزر در ارائه الگویی از هنر الحادی و بدون مفهوم قدسی در ذهن برخی از هنرمندان كشور ما نیز رسوب كرد.

وی با غیرمنصفانه و مهمل خواندن بررسی های فریزر در «شاخه زرین» درباره نپرداختن به ادیان ابراهیمی و از جمله اسلام گفت: این كتاب چند سال قبل در فضای خاصی در كشور ما منتشر شد و مقدمه آن به قلم مترجم نیز بسیار عجیب و غریب بود!

رئیس سابق بنیاد سینمایی فارابی تصریح كرد: بنیادهای تئوریك تدریس هنر ما الحادی است و به همین سبب است كه از ریشه های هنر دینی غافل شده ایم. یونان زدگی باعث شد قطار انقلاب در زمینه فرهنگ و هنر سرعتی كمتر از حد انتظار داشته باشد. مبانی تئوریك آنها را تدریس می كنیم و بعد در عجبیم كه چرا هنرهای ما ظرف مناسبی برای هنر دینی نیستند.

وی در بخش دیگری از سخنان خود با تاكید بر ضرورت تبارشناسی هنر یونانی گفت: حتی در كشور ما درباره فلاسفه ماقبل سقراط بسیار كم گفته اند و كاش در كنار نظریات ریاضیاتی از باورهای عجیب و نهان روشی امثال فیثاغورث و پروتاگوراس و... بیشتر می گفتند.

شاه حسینی با نگاهی اجمالی به اساطیر و ریشه های هنر یونانی به برشمردن مهمترین مولفه های هنر یونانی و هنر دینی پرداخت و گفت: در یونان هنر محصول الهام آپولون است كه رب النوع خورشید، مظهر هنر و مظهر پیشگویی و جادو است و تقدیر و الهام و قدرت همگی تجلی آپولون هستند. 

به گفته شاه حسینی هنر یونانی در تراژدی های خود بی رحم است در حالی كه این تراژدی را در كشور ما مقدس و قابل تكریم می شمرند. تئاتر در یونان به خدای شعر و شیدایی و شراب و شهوت می رسدو مدلی از كلبی مسلكی و شهوت رانی را ارائه می دهد.

استاد دانشگاه سوره گفت: كمدی یونانی نیز روابط انسان گسیخته از خدای قاهر را بi نمایش می گذارد. موسیقی و شعر محصول الهام آپولون به جان شاعر است. 

وی تقدیر ظالمانه خدا، عصیان انسان قربانی تقدیر، اصالت طغیان، خیانت در آسمان و زمین، شهوت رانی در آسمان و زمین، روسپی مقدس، دوشیزه قربانی، توتم پرستی، قتل و تجاوز، اصالت لذت، اصالت شكاكیت و نسبی گرایی، اضطراب و دلهره، نژادپرستی در آسمان و زمین و... را ستون فقرات و كلید واژه های هنر یونانی برشمرد. 

شاه حسینی در مقابل آموزه های هنر یونانی، ویژگی هایی چون منبع الهام الهی بوسیله روح القدس، اهمیت تزكیه در هنر دینی، اهمیت به محتوای ارزشی، مبرا بودن از غریزه گرایی، ممانعت از حدیث نفس، التزام به تعهد ظاهری و باطنی و فرمی و محتوایی، اهمیت دادن به مخاطب و حفظ احترام و تكریم او، قائل شدن حق تربیت برای مخاطب، در نظر گرفتن غایت هدایتگری برای هنر، اهمیت دادن به نیت هنرمند در خلق اثر هنری، اهمیت دادن به تربیت خیال در مقابل اختیال، سوق دادن انسان به سوی كمال و الوهیت، پرهیز از نفس گرایی در هنر، تاكید بر وجه آئینه گی طبیعت و انسان - كه تجلی گاه خداوند هستند -، دوری از هرگونه نیست انگاری و شكاكیت، توحید محور بودن هنر، آرامش بخشی و طمانینه در هنر دینی در مقابل عصیانگری و طغیانگری انسان در هنر یونانی و... را از مهمترین خصایص هنر دینی و اسلامی دانست.

برچسب‌ها

ارسال نظر

شما در حال ارسال پاسخ به نظر « » می‌باشید.