به گزارش سینماپرس، این روزها به دلیل شیوع کرونا خیلی از هنرمندان فعالمان برای ایام نوروز و انتهای سال کارهایشان لغو شده و خانه نشین شده اند. یکی از این هنرمندان که در سال های اخیر پرکار بوده و هم نمایش های زیادی روی صحنه برده،   هم نمایشنامه نوشته و تدریس کرده و هم در کارهای تصویری حضور پیدا کرده است، ایوب آقاخانی است.

وی مدیر تئاتر پوشه و مدیر دفتر مطالعات و پژوهش‌های مرکز هنرهای نمایشی حوزه هنری هم هست. نویسنده نمایشنامه های زیادی از جمله نوک طلا - کوه و پرنده - دوئتی کوتاه برای پاییز - تمام صبح های زمین - اروند خون - ماه پیشونی - اروندخون - رویاهای رام نشده - منطقه صفر - امپراتور و آنجلو - رودکی، جادوگر واژگان سبز و ... بازیگر آثاری چون حلقه بازی - یک سو از هزار سوی این شهر بی در و پیکر - در مه بخوان - لبخند با شکوه آقای گیل - مثل ماه برای آسمان - پاییز - هملت - چیستا - تیغ کهنه و... بازیگر مجموعه های تلویزیونی زیرگذر و داوران، تله فیل آهسته با گل سرخ و ... بوده است.

در ارتباط با فعالیت های این هنرمند و برنامه هایش در سال آتی و چالش های مدیریتی تئاتر با ایوب آقاخانی به گفت وگو نشستیم که در ادامه می خوانیم:

*آقای آقاخانی از مجموع فعالیت های شما در انتهای سال ۹۸ آیا پروژه ای در این شرایط کرونایی لغو شد یا خیر؟

-من اسفند سر سریال احمد امینی به عنوان بازیگر حضور داشتم که خوشبختانه قبل از اوج گرفتن کرونا کار من و نه پروژه بعد از شش ماه بی وقفه فیلمبرداری تمام شد، البته اگر تمام نشده بود جزو مصادیقی بود که باید خلل در آن ایجاد می شد، چون پروژه دچار اختلال شد اما برای کار من مشکلی ایجاد نشد.

در حوزه های آموزشی حوزه هنری هم کمی کارها به تأخیر افتاد، مثلا برگزاری یکی از نشست های «مکث و درنگ» از سلسله نشست های آسیب شناسانه تئاتر معاصر کشور که قرار بود اسفند ماه نشست را برگزار کنیم به تعویق افتاد و آن را نگه داشتیم به امید بهبود شرایط در فروردین برگزار کنیم.

از نیمسال دوم ۱۳۹۸ دفتر و مرکز هنرهای نمایشی حوزه هنری بر آن است تا سلسله‌نشست‌های آسیب‌شناسی تئاتر کنونی کشور از زوایای مختلف و متعدد را برگزار کند. این نشست‌ها با حضور متخصصان، کارشناسان، مسئولان و سیاست‌گذاران حوزه‌های مربوطه به نحوی طراحی شده است که مصادیق مورد مکث در این نشست‌ها برای صاحبان انگیزه جهت ایجاد دگرگونی و بهینه‌سازی در فضای تئاتر کشور مفید و مؤثر باشد.  

*گویا کار برای اتمام یکی از فصول چهارفصل تئاتر ایران در حوزه هنری هم قرار بود اسفند ماه انجام شود؟

-بله یکی از فصول چهار فصل تئاتر ایران را هم پیش از اتمام سال می بایست تمام می کردیم که می شد چهارمین فصل که این هم باز نگه داشتیم برای سال آتی و اینها مجموعه کارهایی بود که به نفع شرایط موجود عقب نشینی کردیم تا سلامت عمومی تأمین شود یا توسط ما آسیب نبیند.

چهارمین فصل این پروژه (در دور نوین آن)، در حوزه‌ «تذکره‌ای ـ زندگی‌نامه‌ای» (Biogeraphical) شهدایی است که در طول سال ۱۳۵۹ ـ سال آغاز جنگ تحمیلی ـ تا کنون ـ ۱۳۹۸ ـ می‌توان آن‌ها را در رده‌ شهدای راه مقاومت قرار داد. بدیهی است انتخاب شهید مورد نظر آزاد بود و محدوده‌ای جز بازه‌ تاریخیِ فوق‌الذکر برای آن قائل نشده‌ایم اما چهره‌های پرداخته‌ نشده در طول تاریخ تئاتر بعد از انقلاب اسلامی در اولویت قرار داشتند.

بدیهی است آثاری که شعارزدگی به شاکله‌ آن‌ها آسیب زده باشد، از دایره‌ تولید و چاپ خارج خواهند شد. آثار شعارزده‌ زیادی پیش از این در موضوعات مشابه تولید شده‌اند که از آرمان این پروژه، یعنی «ماندگاری و توسعه»، بسیار دورند. این فراخوان با عنوان «شهدای مقاومت» برای رسیدن به آثاری شایسته‌تر طراحی شده است، نه تکرارِ آنچه داشته‌ایم. l رکز هنرهای نمایشی حوزه هنری متعهد شده در صورت پرداختن نویسنده به زندگی «سردار شهید قاسم سلیمانی» و احراز صلاحیت کیفی توسط اعضای هیات‌ علمی این فصل از پروژه، برخلاف تعریفِ دور نوین پروژه، استثنائاً علاوه بر چاپ، از تولید آن اثر در استانِ خودش حمایت به عمل آورد.

*اجرای نمایش نداشتید؟

-توافقاتی برای یک پروژه اجرای نمایش در فروردین ماه برای اجرا در یک سالن خصوصی کرده بودیم که مستلزم تمرین در اسفند ماه بود که نتوانستیم و اگر همچنان برقرار باشد با تأخیر بیشتر آن را برگزار می کنیم.

البته ما برنامه ریزی برای اجرای سه نمایش در بخش خصوصی داشتیم و هنوز هم این برنامه ریزی ها به هم نخورده است یکی زمانش تغییر کرده اما دو تای دیگر هنوز اطلاع دقیقی از لغو یا عدم لغو آن ندارم چون پشتوانه های مالی شان نظر دقیقی هنوز به ما ندادند با توجه به اینکه همه نیمه دوم سال ۹۹ پیش بینی شده بود و مشخص نیست سرمایه گذاران و حامیان مالی مدافع مالی ما باشند یا نه.

البته اگر هم نباشند من بلد هستم بدون تکیه بر سرمایه گذار کار سالم و شریف روی صحنه ببرم. اگر هم باشند که طبیعی است ما می توانیم کار با کیفیت تر تولید کنیم، ابعاد کار را بزرگتر ارائه کنیم و اگر هم نباشند باید ببینیم چه کار کنیم.

من بلد هستم بدون تکیه بر سرمایه گذار کار سالم و شریف روی صحنه ببرم.  برنامه بالقوه من روی صحنه بردن تئاتر، انجام کارهایی نسبتا چشمگیرتر در رادیو نمایش برای خروج از انسداد پنج ساله و کمک به ارتباط قوی تر با مخاطبان است

در هر صورت برنامه های سال جدید اگر عمری باشد و از محاصره غم خارج شویم به جد و جهد پرداختن به تئاتر است و خوشبختانه با تحولات خوب رادیو نمایش در حوزه مدیریت و اینکه از یک تنگنا و انسداد جدی بیرون آمده، برنامه های نسبتا مناسب حال مخاطبان نیز طراحی کردیم که امیدواریم سال جدید بتوانیم آنها را انجام دهیم.

همه اینها صادقانه با یک دید کور محضر شما بیان می شود و واقعا الان نمیدانم خدا در تقدیر ما چه چیز قرار داده و ما چقدر می توانیم از این مخمصه عبور کنیم و چه زمانی این اتفاق می افتد اما برنامه بالقوه من روی صحنه بردن تئاتر، انجام کارهایی نسبتا چشمگیرتر در رادیو نمایش برای خروج از انسداد پنج ساله و کمک به ارتباط قوی تر با مخاطبان و در عین حال احتمال اینکه یک پروژه تلویزیونی هم قطعیت پیدا کند وجود دارد که البته با توجه به این شرایط و تعویق همه پروژه های تصویری مشخص نیست سرنوشت آن کار چه شود.

در هر صورت این یک مجموعه نسبتا کلی جامع برای سال ۹۹ است و کنار همه اینها تدریس و تلاش برای انتشار کارهایم است الان دو مجموعه کتاب زیرچاپ دارم  که امیدوارم سال بعد بتوانم دومین رمانم را هم در مجموعه کارهایم به چاپ برسانم.

*درباره شرایط کنونی تئاتری ها و سایر اصناف چطور فکر می کنید؟

-اتفاقا این روزها من خیلی دل نگران همه صنوف جز داروخانه ها و سوپرمارکت ها هستم که جز اینها همه اصناف آسیب دیدند حال نسبت هایش فقط متفاوت است.

صنف هنری تئاتر  و سینما هم آسیب چشمگیر دیده که امیدوارم راه هایی برای از بین رفتن این خسارت ایجاد بشود بهرحال همه با اتفاقاتی مواجه شدند و برنامه هایی را تغییر دادند که دست خودشان نبوده و همه این اتفاقات به چیزهای دیگر هم پیوند خورده اما چاره ای جز پذیرش این نیست.

بهرحال وقتی می شنویم ایران با این همه مصیبت های ریز و درشت و تحریم و چیزهای دیگر عملکرد بهتری از برخی کشورهای اروپایی در زمینه کرونا داشته کمی حالمان خوب تر می شود و می گوییم شاید می ارزید.

امیدوارم در این روزها در ذهن بسته برخی هم وطنان هم گشایشی ایجاد شود و با باور اینکه خطر تهدیدمان می کند، در نوروز هم رفتار مناسب اوضاع داشته باشیم، من فقط نگران این هستم چون چالش ما به نسبت سایر کشورها در کوران این حادثه بزرگ بیشتر این است که یک مناسبت مهم سنتی در این بین به نام نوروز داریم که تقریبا از بدحال ترین و خوشحال ترین مردم ایران هر سال منتظر نو شدن سال و امید به گشایش در خیلی مسائل دارند.

چالش ما به نسبت سایر کشورها در کوران این حادثه بزرگ بیشتر این است که یک مناسبت مهم سنتی در این بین به نام نوروز داریم که تقریبا از بدحال ترین و خوشحال ترین مردم ایران هر سال منتظر نو شدن سال و امید به گشایش در خیلی مسائل دارند

همین باعث می شود خیلی وقت ها مردم ما که درکشان هم میکنم خیلی نتوانند راحت سنت های این واقعه هر ساله را در یک سال کنار بگذارند و مثلا دید و بازدید نکنند، امیدوارم امسال با این اتفاق کنار بیاییم تا لااقل بعد از این واقعه با شادی وسلامتی برایمان همراه باشد و این را فراموش نکنیم که هر خسارتی جز سلامتی قابل جبران است.

*آقای آقاخانی به شرایط سال آتی تئاتر با همه این ضررهای هنرمندان و شرایط بی بودجگی تئاتر و بی برنامگی دولت و همینطور استعفای مدیر مرکز هنرهای نمایشی امیدوار هستید یا خیر.

-من چند سالی است که از شرایط کلی تئاتر در کشور قطع امید کردم و صحبت هایی که درباره برنامه های تئاترم با شما داشتم خیلی توجهم به شرایط تئاتر نیست برای اینکه واقعا کاری که این روزها در تئاتر اتفاق می افتد نه قابل دفاع و نه قابل توجیه است و کاملا تصادفی به نظرم ممکن است یک هنرمند به حقوق مادی خود برسد.

بنابراین من بیشتر فقط امیدوارم که تئاتر در سال اتی واجد یک مدیریت قابل تکیه تری شود مدیریت جسور و جنگنده ای که بتواند در موانع موجود در شرایط کلی جسور و بدور از ملاحظات و احتیاط عمل کند. تئاتر فقط الان با یک مدیریت پرجسارت انقلابی می تواند نجات پیدا کند وگرنه اگر مدام به شرایط فکر کند و بنشیند و ببیند چه می شود و وضعیت کلی چطور است و چیزهایی شبیه اینه دیدیم که آنقدر تئاتر مظلوم است که هیچوقت نمدی برای کلاهش پس از التهابات باقی نمی ماند.

پس ما نیاز به مدیری داریم که بدون توجه به هیچ چیز جز اقتضائات فرهنگی و خط قرمزها به جنگ شرایط برود تا بتواند حداقل تئاتر را در سطح کارهای دیگر فرهنگی و اقتصادی کشور نگه دارد اینجا منظورم این نیست که تئاتر رشد کند بلکه در اندازه بقیه سطوح فعال بماند، ضرر نبیند و ترک نخورد و فکر میکنم اینگونه برد بزرگی کردیم.

ما نیاز به مدیری داریم که بدون توجه به هیچ چیز جز اقتضائات فرهنگی و خط قرمزها به جنگ شرایط برود تا بتواند حداقل تئاتر را در سطح کارهای دیگر فرهنگی و اقتصادی کشور نگه دارد 

احتیاط، ملاحظه و محافظه کاری و چیزهایی شبیه این که متاسفانه سالیان سال است مدیران تئاتر کم و بیش با آن عجین عمل می کنند، مطمئنا نه تنها ما را نجات نمی دهد بلکه در شرایط بدتر فرو می برد.

*در این شرایط که شما درباره آن چنین نظری دارید، پس چرا تئاتر کار  می بیند؟

-ببینید تئاتر حرفه و خانه من است و من کاری جز تئاتر بلد نیستم، ضمن اینکه مطمئنم اگر من هم فضا را خالی کنم ده ها آدم بی لیاقت غیر متصل به تئاتر هستند که با انگیزه های متفاوت از من نوعی جای من را پر می کنند. بنابراین چرا باید من صحنه را خالی کنم تا زمانی در این سختی ها از بین نرفتم و نفس می کشم سعی می کنم در سنگر خودم باقی بمانم ولی نمی دانم تا کی می توانم، فقط می دانم خودم و گروهم (گروه تئاتر پوشه) که سال جدید بیست و پنج ساله می شویم بتوانیم همچنان تا جایی که می شود زنده باشیم و کار کنیم.  

*امیدوارم سال جدید برای شما، خانواده و تئاتر پوشه سال خوبی باشد.

*فارس